صحرایی:جبران کمبودهای نیروی انسانی در دولت سیزدهم بی سابقه بوده است

به گزارش عصرپرس از خانه ‌ملت، رضامراد صحرایی در نشست علنی امروز (یکشنبه 10تیرماه) مجلس شورای اسلامی درخصوص اتخاذ تدابیر لازم برای سال تحصیلی 1403 – 1404 با تأکید بر تأمین نیروی انسانی مورد نیاز، تعمیر واحدهای آموزشی و پاسخگویی به مطالبات معوقه معلمان و اجتناب از بروز مشکلات و وضعیت سال تحصیلی گذشته، گفت: دشمن در جنگ ادراکی و شناختی پیچیده‌ای که همزمان با جنگ اقتصادی به راه انداخته جمهوری اسلامی ایران را با دو چالش مواجه کرده است؛ ابتدا اینکه سطح انتظارات و مطالبات اجتماعی را با تمرکز بر مسائل اقتصادی به شکل زائد‌الوصفی بالا برده و دائماٌ ما را با مطالبات پی در پی مواجه می‌کند و دیگر آن که فاصله میان انتظارات و توقع مردم و توان ما برای برطرف کردن آن را به حدی کم کرده که سعی در ناامید کردن ملت شریف ایران دارند در این رابطه راهکاری جز خدمت و تلاش بی‌وقفه برای مبارزه نداریم.

وی با بیان اینکه آموزش و پرورش در نقطه تمرکز این جنگ شناختی و ترکیبی قرار گرفته است، ادامه داد: در رابطه با کمبود نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش و مطالبات نیروهای فرهنگی و آماده‌سازی مدارس گزارشی را خدمت نمایندگان مطرح می‌کنم. آموزش و پرورش دولت سیزدهم در آغاز بدین صورت بود که دو سال از کرونا گذشته بود و طی این سال‌ها کلاس‌های درس تعطیل و ناامیدی زائد الوصفی در جامعه و نوجوانان در حال گسترش بود. تصمیم سخت ما در این برهه زمانی و سال 1401 بازگشایی مدارس بود که بر این تصمیم مصمم بودیم اما جنگ شناختی و ترکیبی که به راه افتاده بود والدین و جامعه را نگران کرده بود که با این تصمیم سلامت فرزندان به خطر می‌افتد اما پس از کار کارشناسی متعدد در مهرماه مدارس بازگشایی شده و مهر 1401 نقطه عطفی برای روزهای آموزش و پرورش بود. این امر همزمان شد با اتفاقات شهریورماه همان سال و جنگ شناختی دیگری که نوک حمله آن مدارس به ویژه دبیرستان‌های دخترانه بود.

وزیر آموزش و پرورش اضافه کرد: مسمومیت‌های زنجیره‌ای که بعدها وزارت اطلاعات آن را فاش کرد و نشان داد که یک جنگ شناختی بوده و موجب شده به طور جدی درگیر این مسئله شویم اما ابتکار همزمان مجلس و دولت در تدوین و تصویب لایحه و قانون رتبه‌بندی یک راهبرد بسیار اثربخش برای جدا کردن صف فرهنگیان از سایرین بود. رتبه‌بندی اتفاق مهمی بود که در مورد آن جداگانه صحبت خواهم کرد.

عضو کابینه دولت سیزدهم افزود: اسفند 1401 با یک اتفاق دیگری مواجه شدیم و آن هم کاستی‌هایی در اجرای قانون رتبه‌بندی بود که کام معلمان را تلخ کرد، اسفند آن سال پرداخت نشدن حقوق و عدم اجرای درست رتبه‌بندی در خاطر معلمان یک نقطه تلخ ایجاد کرد که در فروردین 1402 منجر به استعفای وزیر آموزش و پرورش شد لذا بنده در حالی این وزارتخانه را تحویل گرفتم که با سه نقطه بحرانی مواجه بودم.

صحرایی در رابطه با وضعیت دانش‌آموزان کشور آماری را ارائه کرد و افزود: از سال 1392 تا سال  1402 جمعیت دانش‌آموزی بیش از 3 میلیون و 600 هزار نفر اضافه شده و همزمان با اوج افزایش دانش‌آموزی در سال‌هایی بود که بنده توفیق خدمت داشتم و این قله به تدریج رو به پایین خواهد آمد.

وی در ادامه با اشاره به دلایل نامناسب بودن وضعیت نیروی انسانی در آموزش و پرورش خاطر نشان کرد: در اکثر سال‌های قبل از دولت سیزدهم تعداد بازنشستگان از تعداد جذب شدگان بیشتر بوده و این در حالی بوده که تعداد دانش آموزان نیز 3 میلیون و 600 هزار نفر افزایش پیدا کرده بود، تمام این موارد را در کنار تغییرات جمعیتی و مسائل مهاجرتی درون کشور بگذارید که در برخی از نقاط همزمان ما را با چالش کمبود یا مازاد مواجه می‌کرد، تعداد بازنشستگان در فاصله سال‌های 92 تا 1402، 468 هزار نفر بوده حال آن که جذب ما 345 هزار نفر که به معنی کسری زیاد است.

وزیر آموزش و پرورش عنوان کرد: در رابطه با وضعیت نیروهای خدماتی نیز که از جمله دغدغه‌های نمایندگان مجلس نیز به شمار می‌رود از سال 1392 حدود 79 هزار نیروی خدماتی داشتیم که به تدریج رو به افول نهاده و امروز به حدود 51 هزار نیروی خدماتی رسیده است که با توجه به افزایش جمعیت دانش آموزان و مدارس نیاز ما بیش از 80 هزار نفر است، دلیل اینکه نیروی خدماتی کاهش یافته نیز در ادامه به صورت مشخص بیان می‌کنم.

عضو کابینه دولت سیزدهم با اشاره به وضعیت نیروی انسانی و پیش‌بینی وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد: 176 هزار و 731 معلم کسری قطعی سال 1403 بوده که در 29 مهر ماه 1402 آن را به سازمان اداری استخدامی اعلام کردم البته که نیازهای ما بیش از این است و فرض می کردیم که معادل 112 هزار نفر را از طریق حق‌التدریسی جذب کنیم و معادل 12 هزار معلم را از طریق تدریس مدیران و عوامل اجرایی و برخی از کارکنان وزارت آموزش و پرورش جبران کنیم ، کسری ما ناشی از خروج بیش از ورود ما است.

صحرایی در نموداری که در دست داشت به وضعیت تربیت معلم در سال‌های مختلف کشور اشاره کرد و گفت: این نمودار وضعیت تربیت معلم را از قبل انقلاب تا زمان احداث دانشگاه فرهنگیان را نشان می‌دهد که قله این نمودار در سال 1372 قرار داشته که 304 هزار دانش آموز و دانشجو معلم در مراکز تربیت معلم و دانشسراها جذب شده‌اند، در آن زمان ما بیش از 500 مرکز تربیت مدرس داشتیم اما در فاصله سال‌های 83 تا سال 90 جذب دانشجو معلم در کشور به صفر می‌رسد با اینکه دانشگاه فرهنگیان تأسیس می‌شود. در هنگام تأسیس این دانشگاه با جذب بیش از 23 هزار معلم بوده که در پایان دوره 4 ساله اول یعنی حدود سال 95 این جذب به زیر 4 هزار نفر می‌رسد. قله سال 72 امروز در معرض بازنشستگی است و معلمانی که امروز باید به کار بگیریم معلمانی هستند که باید در سال‌های 97، 98 و 1400 جذب و به کارگیری می‌شدند. این وضعیت توسط وزیر وقت آموزش و پرورش آقای بطحایی گزارش شده و امروز در اختیار شما قرار گرفته است. وی در مهر 97 اعلام می‌کند که 80 هزار کسری قطعی معلم دارد و در جای دیگری در همان زمان‌ها می‌گوید که حداقل 350 هزار معلم کسری داریم اما رئیس منابع انسانی آموزش و پرورش در 20 اردیبهشت ماه 1400 نیز عنوان می‌کند که برای آغاز مهر همان سال 200 هزار معلم کسری داریم و سونامی معلمان بازنشسته را اعلام می‌کند، حال ببینید که چگونه این سونامی رخ نداد و دلیل آن این بود که رتبه‌بندی معلمان 31 شهریور ماه آن سال آغاز شد و معلمانی که در سن بازنشستگی قرار داشتند برای دو سال سن بازنشستگی خود را به تعویق انداختند و در آغاز مهر 1402 این اتفاق رخ داد و در سال گذشته نیز با چالش نیروی انسانی کمتری مواجه بودیم.

وی افزود: از آبان سال 1402 یک اتفاق وضعیت در وزارت آموزش و پرورش تشکیل دادیم که در آن به صورت هفتگی وضعیت نیروی انسانی کشور را مطالعه می‌کردیم و با همکاری سازمان اداری استخدامی توانستیم مجوز جذب 72 هزار نفر را برای امسال بگیریم. این حجم از استخدام در تاریخ کشور از طریق آزمون‌های استخدامی بی‌سابقه است و امروز که در خدمت شما هستم نتیجه آزمون آموزگاری در همین هفته اعلام خواهد شد، حال که نتایج آزمون آموزگاری 30 شهریور اعلام شد و آزمون دبیری در مرحله تکمیل بوده در حالی که سال گذشته 11 مرداد آزمون برگزار شد. دستورالعمل و شیوه ساماندهی را به گونه‌ای اصلاح کردیم که تا می‌توانیم تمرکز را بر جذب نیروی انسانی برای کلاس‌های درسی بگذاریم و برخی از محدودیت‌هایی که در سال‌های گذشته در ساماندهی ایجاد شده بود همه آنها را برداشته و یک بسته تشویقی برای نگهداشت بازنشستگان و ضریب اشتغال مثبت معلمان طراحی کردیم که در دولت بوده و در صورت تصویب در مهر امسال دیگر مشکلی نخواهیم داشت.

وزیر آموزش و پرورش افزود: دستور نقل و انتقالات را به نفع شهرها و مناطقی که کمبود معلم دارند اصلاح کردیم و مسئله نیروهای خرید خدمات را با توافق با سازمان اداری استخدامی به تعداد آنها ردیف استخدامی گرفته و در استخدام آنها را در اولویت قرار دادیم و برای جذب دانشجو معلمان ورودی‌های 99 و 1400 در 6 استانی که بیشترین مشکل را داشتند برنامه‌ریزی کردیم لذا در بخش نیروی انسانی تنها یک چالش مانده که نیازمند کمک مجلس هستیم و آن این است که مطابق قانون شرایط بازنشستگی اجباری دیگر آموزش و پرورش امکان نگهداشت نیرو را ندارد و آن هم یعنی 30 سال سابقه و 60 سال سن و یا 35 سال سابقه و 65 سال سن. لذا از سازمان اداری استخدامی استعلام گرفتیم که آیا می‌توانیم افرادی که به سابقه رسیده‌اند اما به شرط سن در آموزش و پرورش نگه داریم که رسما اعلام کرده است بله و سال گذشته نیز به دلیل تبصره قانون 1402 که شرط رضایت افراد را گذاشته بود نتوانستیم از آن استفاده کردیم اما امسال امیدواریم با بسته تشویقی آن را اجرایی کنیم.

وزیر آموزش و پرورش گفت: سهم بودجه آموزش و پرورش از بودجه کشور متاسفانه در یک دهه اخیر کم و کمتر شد کما اینکه در سال 91، 9.9 درصد در سال 1401 به دلیل رتبه بندی به 12.9 درصد رسید که 10.1 بودجه کشور است. همچنین میانگین بودجه جهانی 15.5 درصد است.

وی تصریح کرد: در کنار کسری مزمن وزارت آموزش و پرورش تقریبا در 20 سال گذشته دائما بودجه این وزارتخانه با کسری بسته شده است و میانگین 20 درصد عملکرد آموزش و پرورش در 20 سال اخیر از بودجه مصوب اش بیشتر بود و متاسفانه به دلیل تباین سال تحصیلی و سال مالی و همینطور اختیارات دیگری که در بودجه وجود دارد ما دائما با کسری، بودجه خود را می بندیم.

این عضو کابینه دولت سیزدهم یادآور شد: در سال 1402 هم 572 هزار معلم که رتبه بندی شده بودند از جمع 860 هزار نفر نسبت به رتبه خود اعتراض داشتند که رتبه آن ها اصلاح شد و شما می دانید که اصلاح رتبه ها فقط با دستور رئیس جمهور شهید ممکن شد وقتی که سازمان برنامه و بودجه نسبت به عملکرد بنده اعتراض کرد ایشان فرمودند اعدلوا هو اقرب للتقوى، یادش گرامی باد.

وی افزود: اعتراض 380 هزار نفر وارد تشخیص داده شد و احکامشان اصلاح شد و این اصلاح احکام 5 همت پول می خواست که از بودجه جاری باید هزینه می کردیم.

صحرایی تاکید کرد: سال 1402 با 10.5 همت منفی هم آغاز کرده بودیم به این دلیل که رتبه بندی در سال 1401 با مشکلاتی مواجه بود و به لطف خدا در پایان سال گذشته به گونه ای خاتمه دادیم که همه اذعان دارند که سال 1402 و عملکرد ما در اسفند این سال توانست ادراکی که در سال 1401 ایجاد شده بود را از بین ببرد.

وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: مفتخرم به شما اعلام کنم در تمام این تنگناها توانستیم 47 همت مطالبات و معوقات را هم پرداخت کنیم که بی سابقه بود و این مبلغ در حالی پرداخت شد که ما با کسری 10.5 همت وارد سال شده بودیم و با 5 همت هم سال را پیش بردیم.

وی افزود: هم اکنون 73 همت کسری آموزش و پرورش و مطالبات معلمان است که مربوط به 2 قلم است که حدود 40 همت آن پاداش خدمت بازنشستگان سال 1402 است و 34 همت دیگر هم مطالبات پرسنلی و غیر پرسنلی سال های پیشین است.

صحرایی یادآور شد: احکامی که از دیوان صادر شده بود هر چه توانستیم اجرا کردیم و از شما تقاضا دارم که با این وضعیتی که ما وزارتخانه را تحویل گرفته ایم در 3 نقطه بحرانی بالاترین تعداد دانش آموز، بالاترین تعداد بازنشستگی و پایین ترین جذب معلم یاری کنید که سال جدید را به خوبی پیش رویم.

وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد: هم اکنون پرداخت حق التدریس ماهانه شده است، در حالی که در شهریور 1402 دلیل اینکه بازنشستگان نیامدند و معلمان دیگر هم استقبال نکردند که مازاد تدریس کنند آن بود که ما هنوز مطالبات اسفند سال 1401 را پرداخت نکرده بودیم.

وی افزود: ما با بهره گیری از منابع مالی وزارت آموزش و پرورش 25 همت از تسهیلات با سود بسیار پایین قرض الحسنه به معلمان پرداخت کردیم و تمام مطالبات خرد شامل حق التدریس و نوبت دوم مدیران پرداخت شده است. همچنین صندوق ذخیره 3.9 همت توانسته است به معلمان و بازنشستگان سود پرداخت کند، البته به معلمان پرداخت نمی شود و به عنوان سرمایه آن ها ذخیره می شود. از سوی دیگر بیمه معلمان در این 2 سال به طور جدی با 4 سال پیشین متفاوت شده است و همینطور میانگین حقوق معلمان در اثر رتبه بندی 26 درصد رشد کرده است. هرچند حق معلمان بیش از این است و بر اساس قانون توقع آن ها سزاوار است.

وزیر آموزش و پرورش گفت: امروز یاد جلسات متعدد رأی اعتمادی افتادم که در آنها حضور داشتم، در جلسات رأی اعتماد وزرای آموزش و پرورش شرکت می‌کردم، یک جمله از جملات مطرح شده جدید نبود اما این مشکلات هنوز برطرف نشدند، برای حل مشکل آمدم و امروز گزارشی ارائه کردم که پس از 15 ماه خدمت چه اقداماتی انجام داده‌ایم.

عضو کابینه دولت سیزدهم ادامه داد: آموزش و پرورش آیینه‌ای است که سیمای عملکرد دولت و مجلس را نشان می‌دهد. در این آیینه باید خودمان را ببینیم. امروز قصد داریم این آیینه را با کمک نمایندگان نشکنیم و مشکلات را حل کنیم. مشکلاتی که طی 3 دهه اخیر رخ داده است. امروز سهم بودجه وزارت آموزش و پرورش به مراتب کمتر از زمان جنگ است.

صحرایی با اشاره به اینکه وزارت آموزش و پرورش 44 درصد از نیروی انسانی کشور را در اختیار دارد، ادامه داد: آنچه که گفته شد دغدغه من معلم است که برای رفع این مشکلات برخواستند. رشد بودجه نوسازی فضاهای آموزشی نسبت به سنوات گذشته واضح است اما سالانه به 168 همت بودجه برای نوسازی نیاز داریم که در حال حاضر میزان آن 15 همت است.

وی ادامه داد: دولت خدمتگزار شهید رئیسی ایران را به کارگاه ساخت مدرسه تبدیل کرد 33 هزار کلاس درس که طی روزهای آینده هزار کلاس آن افتتاح می شود عملکرد دولت است به صورت متوسط هر روز 8 مدرسه در کشور ساخته شده و صد هزار کلاس درس بهسازی شده است همچنین طرح شهید عرب برای موضوع سرمایش و گرمایش مدارس اجرا شد و بیش از 5 هزار میلیارد تومان تجهیزات آموزشی به مدارس اختصاص داده شد که 60 درصد مدارس در مناطق محروم ساخته شده است.

وزیر آموزش و پرورش گفت: خیرین 300 درصد مشارکت بیشتر داشتند و از دولت سبقت گرفته‌اند، حدود 40 همت از محل مولدسازی برای ساختن مدارس نیمه تمام اختصاص داده شد و امروز 8 هزار پروژه در حال ساخت داریم که تا پایان دولت برنامه‌ریزی شده بود تمام مدارس کانکسی 10 نفره برداشته شود که این موضوع نیز اجرا شد.

عضو کابینه دولت سیزدهم تصریح کرد: شهید رئیسی به موضوع پرورشی اعتقاد داشت ، سرانه این حوزه برای هر دانش‌آموز علیرغم رشد صورت گرفته صد هزار تومان بود که با آن نمی‌شد کار ویژه‌ای انجام داد. این رقم را با کمک دیگر نهادها اهرم کردیم که به بیش از 500 هزار تومان به ازای هر دانش آموز افزایش یافت.

صحرایی ادامه داد: 97 درصد بودجه آموزش و پرورش صرف پرداخت حقوق و مزایا می‌شود با این وجود توانسته‌ایم تحولات را ایجاد کنیم. سند تحول بنیادین گره‌گشای همه مشکلات مطرح شده است و این سند جزء دغدغه‌های من است و روزی را بدون این دغدغه سپری نکردیم و در این راستا دو کارت تشویق از مقام معظم رهبری دریافت کردیم. برای سند تحول نقشه راه نوشته‌ایم و به تصویب رسانده‌ایم که ماده واحده آن بعد از شهادت شهید رئیسی تصویب شد تا مطابق آن تمام دستگاه‌ها نسبت به این سند تکلیف داشته باشند.

وی افزود: سند تحول بنیادین مربوط به تحول بنیادین آموزش و پرورش است نه تنها وزارت آموزش و پرورش به همین دلیل تمام دستگاه‌ها نسبت به آن تعهد دارند و مجلس باید یکایک دستگاه‌ها را در این خصوص به سوال بکشاند تا مشخص شود چه اقداماتی انجام دادند. آموزش و پرورش کمر بسته است اما تنها دستگاهی نیست که در این خصوص وظیفه دارد. افتخار ما این است که نقشه راه را پس از 12 سال به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رساندیم .

وزیر آموزش و پرورش گفت: نوع دغدغه شما با وزیر آموزش و پرورش هیچ تفاوتی ندارد، هرگاه با نمایندگان مواجه می‌شوم و مطلبی را بیان می‌کنید می‌گویم جانا سخن از زبان ما می‌گویید. دغدغه وزیر همین حرف‌هایی است که شما بیان می‌کنید و تا این لحظه در پیگیری آنها دغدغه‌ای از زمان را از دست ندادم.

عضو کابینه دولت سیزدهم گفت: برای سند تحول بنیادین در برنامه هفتم به کمک شما نمایندگان در برنامه هفتم توسعه یک ماده آمده است، تحت عنوان آموزش و پرورش به مثابه امر ملی و تقسیم کار این سند در دستور کار هیأت وزیران قرار می‌گیرد. برای سند نگاشت گفتمانی رسانه‌ای و حقوقی تهیه شده است. 12 قانون حداقل برای آن نیاز است.

صحرایی ادامه داد: مدرسه‌ای در تراز سند تحول بنیادین پس از 12 سال طراحی شد و به مدرسه‌ها ابلاغ گردید. 10 درصد از مدارس دولتی و 50 درصد مدارس غیردولتی و مدارس خاص دولتی در مسیر تحول قرار می‌گیرد با این هدف که فاصله سند با سهم کم شود و ترمیم سند که باید 5 سال یک بار رخ می‌داد در دستور کار قرار گرفته و دو نسخه آن برای اعتبارسنجی در اختیار متخصصان است.

وی  گفت: درخصوص برنامه هفتم پیشرفت هر میزان از نمایندگان تشکر کنیم جا دارد، 38 حکم در آن برای ارتقاء آموزش و پرورش آمده است هیچ برنامه‌ای از برنامه‌های توسعه‌ای تا این میزان به آموزش و پرورش توجه نکرده است. در یکی از مواد برای ریل پیشرفت اقدام شده. برای امور پرورشی و اردوگاه‌ها پیش‌بینی شده ، حدود 600 هزار کلاس درس داریم که حدود 30 هزار کلاس درس تراکمی بیش از 40 نفر دارند.  

وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: در برخی از شهرها تعداد دانش آموزان اتباع از دانش آموزان بیشتر است و برای آن باید چاره‌اندیشی کنیم. این موضوع را به اطلاع وزارت کشور رسانده‌ایم و به صورت جدی آن را دنبال می‌کنیم. سرانه آموزشی در کشور تحول جدی پیدا کرده است، بیش از انقلاب به ازای هر دانش آموز چیزی کمتر از دو متر فضای آموزشی داشتیم، امروز به بیش از 5 متر و 30 سانت رسیده است.

عضو کابینه دولت سیزدهم گفت: در بیان مشکلات ابتدا دستاوردها را بگوییم، بیش از 18 نقطه کشور پایین تر از سرانه ملی، فضای آموزشی داشتند و در حال حاضر سرانه ملی 5 متر و 22 سانتیمتر است . توقع داریم ما را یاری کنید، توقع نداشته باشید هر امکاناتی که به یک شهر می‌دهیم به شهرهای دیگر نیز داده شود.