افشین :زیست‌بوم دانش‌بنیان نیازمند تامین سرمایه‌های بزرگ است
معاون علمی رئیس‌جمهور در آیین جایزه ملی تامین مالی فناوری و نوآوری ایران بر اهمیت این حوزه در پویایی زیست‌بوم دانش‌بنیان تاکید کرد و گفت: زیست‌بوم دانش‌بنیان نیازمند تامین سرمایه‌های بزرگ است.
به گزارش عصرپرس، حسین افشین معاون علمی رئیس‌جمهور در مراسم جایزه ملی تامین مالی فناوری و نوآوری ایران که امروز ۲۱ مهرماه در تالار قلم کتابخانه ملی برگزار شد. طی سخنانی گفت: علم و فناوری امروز یک پدیده تجملی، نمایشی و لوکس نیست و به نوعی اساس بقا، رقابت و پیشرفت یک کشور محسوب می‌شود. این پیشرفت و بقا محقق نمی‌شود مگر اینکه زیرساخت تامین مالی را بیش از بیش در اولویت قرار دهیم.
او ادامه داد: در گذشته به تامین مالی و سیر تجاری‌سازی یک نوآوری تنها از دل یک آزمایشگاه بسنده می‌شد، اما امروز شرکت‌های دانش‌بنیان بلوغ یافته‌تر شده و برای تولید محصولات سطح بالا نیازمند تامین مالی در مقیاس‌های ۵۰۰ میلیارد تومان تا یک یا دو همت هستند.
به گفته این مقام مسئول، یکی از کارکردهای جایزه تامین مالی فناوری و نوآوری ایران تغییر نگرش در ذهنیت مسئولان نسبت به روش‌های تامین مالی است.
حسین افشین، بهره‌گیری از صندو‌های پژوهش و فناوری، صندوق‌های خطرپذیر شرکتی و کمک‌های مالیاتی اعم از اعتبار مالیاتی و معافیت مالیاتی را از جمله روش‌های متعارف دنیا در موضوع تامین مالی دانست و گفت: این شیوه‌های تامین مالی کافی نیست و ناظر به این دغدغه، دفتر تامین مالی در معاونت علمی را به مرکز تامین مالی ارتقا دادیم تا بتوانیم بیش از پیش از روش‌های رایج تامین مالی در دنیا بهره بگیریم.
او ادامه داد: امسال که با عنوان «سال سرمایه‌گذاری در تولید» نام‌گذاری شد، در ماده ۱۲ سند مصوب دولت درباره سرمایه‌گذاری، مقرر شد معاونت علمی مجاز باشد سازوکاری برای انتشار «اوراق توسعه فناوری» از منابع داخلی بانک‌ها یا منابع مردمی طراحی کند؛ و برای هر دو مورد مجوز لازم اخذ شد.
این مقام مسئول با بیان اینکه، در اوایل سال جاری حدود ۲۰ همت مجوز اوراق را با محوریت بانک رفاه دریافت کردیم، تصریح کرد: پیشبرد این شیوه تامین مالی را با پنج بانک در دست انجام داریم و امیدواریم که بتوانیم چیزی حدود ۱۰۰ همت را نهایی کنیم، این برنامه با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی در حال اجراست تا بتوانیم تأمین مالی بهتری برای اکوسیستم نوآوری داشته باشیم.
افشین افزود: یکی دیگر از راهکارهای تأمین مالی، مشارکت مجموعه‌های بزرگ اقتصادی در فرآیند تامین مالی است. به این صورت که کسانی که در زنجیره ارزش فعالیت دارند، می‌توانند نقش مؤثری ایفا کنند و ما نیز آمادگی داریم در این زمینه کمک کنیم.
او ادامه داد: برای مثال مجموعه‌هایی مانند دیجی‌کالا، اسنپ یا علی‌بابا که شبکه بزرگی از فروشندگان زیرمجموعه دارند، می‌توانند از مدل اوراق استفاده کنند. به این ترتیب، اوراقی منتشر می‌شود که شرکت‌های زیرمجموعه آن را خریداری می‌کنند؛ این اوراق با قیمت کمتر عرضه می‌شود و وقتی مثلاً ۲۰۰ هزار فروشنده هر یک در حد ۱۰ میلیون تومان اوراق خریداری کنند، مجموعاً یک یا دو همت تأمین مالی برای آن اکوسیستم ایجاد خواهد شد.
وی با بیان اینکه این اوراق علاوه بر ایجاد درآمد، نقدینگی لازم را برای مجموعه فراهم کرده و می‌تواند جنبه تشویقی نیز داشته باشد؛ تصریح کرد: برای مثال، فروشنده‌ای که زیرمجموعه شرکت اصلی است و اوراق را خریداری می‌کند، می‌تواند از امتیازاتی مانند تصفیه مالی دیرتر یا اولویت در رتبه‌بندی داخلی برخوردار شود.
به گفته او، چنین مدلی موجب می‌شود اکوسیستم کسب‌وکار بتواند با تأمین پول ارزان‌تر، مسیر رشد خود را پایدارتر و اثربخش‌تر ادامه دهد. این مدل را نیز آمادگی داریم در سطح ملی توسعه دهیم.
معاون علمی رئیس‌جمهور، با بیان اینکه در فرآیند فروش اوراق توسعه فناوری، نقش خریداران از جمله صندوق نوآوری و شکوفایی و خود اکوسیستم فناوری بسیار حائز اهمیت است، تصریح کرد: ما زمانی که اوراق توسعه فناوری را منتشر می‌کنیم، باید در طرف مقابل خریدارانی وجود داشته باشند که این اوراق را خریداری کنند. هم صندوق نوآوری آمادگی خرید اوراق را دارد و هم اکوسیستم نوآوری کشور برای مشارکت در خرید این اوراق آماده شده است. مجموعه‌های بزرگ نیز می‌توانند خودشان اوراق منتشر کنند و خرید آن در زنجیره فعالیتشان انجام شود. این فرایند، نشانه‌ای از وفاداری فروشندگان به اکوسیستم کسب‌وکار است؛ زیرا هر فروشنده با خرید اوراق ده یا بیست میلیون تومانی، در ظاهر عدد کوچکی هزینه می‌کند اما در مجموع تأمین مالی قابل‌توجهی برای اکوسیستم نوآوری کشور رقم می‌خورد.
افشین همچنین، تسهیل دسترسی شرکت‌های دانش‌بنیان به منابع بزرگ مالی را از دیگر برنامه‌های تامین مالی دانست و گفت: ظرفیت‌های بسیار ارزنده‌ای برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و اکوسیستم نوآوری در قانون تامین مالی پیش‌بینی شده است. یکی از مهم‌ترین نکات این قانون، رسمیت یافتن دارایی‌های نامشهود به‌عنوان وثیقه برای تأمین مالی است.
او ادامه داد: گاهی دارایی‌های شرکت دانش‌بنیان محدود به چند میز و صندلی است، در حالی‌که دارایی واقعی آن در مغزافزار و دانش فنی نهفته است. در قانون تأمین مالی، مکانیزم کارگزاری ارزیابی دارایی‌های نامشهود به معاونت علمی سپرده شده و آیین‌نامه‌های مرتبط تدوین شده‌اند.
این مقام مسئول تصریح کرد: برای حمایت بیشتر در کنار این روند، راه‌اندازی «صندوق تضمین دارایی نامشهود» را آغاز کرده‌ایم. این دارایی‌ها باید به‌صورت مداوم به‌روزرسانی شوند، زیرا مبتنی بر فناوری هستند و ممکن است با گذر زمان فناوری تغییر کند، قدیمی یا جدید شود.
او یکی دیگر از اقدامات مهم در بحث تامین مالی را اجرای موفق مدل «فکتورینگ» با همکاری وزارت اقتصاد و معاونت علمی دانست و گفت: مدلی که از سال ۱۳۹۸ در قانون وجود داشته اما عملاً استفاده نمی‌شد را با مشارکت صندوق نوآوری و شکوفایی اجرایی کردیم و خود صندوق پیش‌قدم شد تا فکتورینگ را بپذیرد. این سازوکار، امکان تأمین مالی تازه را فراهم می‌کند؛ هم می‌تواند به‌عنوان وثیقه مورد استفاده قرار گیرد، و هم برای ایجاد جریان درآمدی جدید به‌کار رود.
وی خاطرنشان کرد: افزون بر این‌ها، یک مسیر جدید تأمین مالی نیز با صندوق توسعه ملی ایجاد کرده‌ایم. حدود دو و نیم همت منابع ریالی و نزدیک به ۱۰۰ میلیون دلار تسهیلات ارزی در نظر گرفته شده است.
افشین ادامه داد: در خصوص بخش ارزی، شرکت‌های فناور، نوآور و حتی شرکت‌های نوپا می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند؛ اما شرط اصلی آن است که شرکت متقاضی در سال گذشته به اندازه مبلغی که قصد دریافت دارد، درآمد ارزی داشته باشد.
معاون علمی رئیس‌جمهور، همچنین به ضرورت هم‌خوانی ورودی و خروجی سرمایه‌گذاری‌ها تاکید کرد و گفت: هر سرمایه‌گذاری باید بر پایه مدلی انجام شود که ورود و خروج منابع مالی در آن با یکدیگر تناسب داشته باشد؛ چرا که بدون این هم‌خوانی، تصمیم مالی کارآمد نخواهد بود.
او همچنین تسهیل ورود دانش‌بنیان‌ها به بورس را از دیگر برنامه‌های تامین مالی این معاونت قلمداد کرد و گفت: در این زمینه امضا تفاهم‌نامه‌ای با وزارت اقتصاد را در دست انجام داریم.
افشین تاکید کرد که زیست‌بوم دانش‌بنیان نیازمند تامین سرمایه‌های بزرگ است.
