مشکل آب تهران فقط با مدیریت مصرف حل می‌شود/ تحویل سهم آب تهران تا پایان هفته

به گزارش عصرپرس از وزارت نیرو(پاون)، حبیب‌الله علی‌اصغری درباره علت راه‌اندازی طرح انتقال آب زیاران به بیلقان تشریح کرد: در سال 1401، کشور در برخی کلانشهرها از جمله تهران درگیر تنش‌های آبی شد و مسئولان برای عبور از این چالش مسیرهای بسیاری را در نظر گرفتند که یکی از آن‌ها افزایش تعداد چاه‌ها برای برداشت بیشتر از آب‌های زیرزمینی و دیگری افزایش ورودی آب‌های سطحی برای ورود به تهران بود. این استان از 5 منبع آب سطحی از جمله سدهای لار، لتیان و ماملو در شرق و سدهای امیرکبیر و طالقان در غرب تهران استفاده می‌کند. عموما ذخیره سد طالقان با 4 سد دیگر برابر است. چند سال قبل یک مجرای خط لوله 60 کیلومتری از سد طالقان کشیده شد تا آب تهران را تأمین کند، با وجود این وقتی البرز و تهران از هم جدا شدند، نیمی از آن خط سهم استان البرز شد.

او افزود: از سال‌های میانه دهه هفتاد تاکنون برنامه‌هایی برای تاسیس خط انتقال آب جدیدی در کنار خط انتقال قدیمی وجود داشت و حتی در کنار پایه لوله‌های قدیمی، محلی برای لوله خط جدید تعبیه شده بود که قرار بود لوله دوم سهم آب کرج را بدهد. این طرح اجرا نشد و ما با سه مشکل اصلی شامل کاهش بارندگی، نیاز آبی بالای تهران و فرسوده شدن خط قدیم به سال 1401 رسیدیم. فرسوده شدن خطوط انتقال، عامل نشتی و پرتی آب و کاهش قدرت مانور روی خط قدیم شد، یعنی هیچ قابلیت کنترلی روی آن خطوط انتقال وجود نداشت. در بهمن سال 1401 برای کاهش اتلاف آب و افزایش قدرت مانور تهران روی آب‌های سطحی، ایده خط دوم، آن هم با نام خط جایگزین دوباره مطرح شد. طراحی و اجرای نیز بر عهده شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت نیرو واگذار شد.

مجری خط جایگزین انتقال آب از زیاران به بیلقان، به چالش‌های راه‌اندازی این خط انتقال اشاره کرده و گفت: بنا شد نقطه ورودی و شروع ما مخزن زیاران در نزدیکی سد طالقان باشد و نقطه پایانی ما نیز هشتگرد، شهر جدید هشتگرد، تصفیه‌خانه شماره 2 کرج و بیلقان در نظر گرفته شد اما دشواری اصلی طرح، تعیین محل حرکت خط لوله بود که این موضوع با جدیت پیگیری و در مدت دو ماه، مسیر حرکت خط انتقال آب طالقان طراحی مهندسی شد و خط جایگزین نام گرفت. از دهه هفتاد بنا بود این پروژه در طول یک سال و نیم اجرایی شود که مشخصا این اتفاق نیفتاد ولی به دلیل گسترده شدن شهرها و مراکز اطراف آن طی این سال‌ها، مشکلات جدیدی در طراحی خطوط انتقال به وجود آمد.

تکمیل 95 درصدی پروژه انتقال آب

علی‌اصغری تاکید کرد: باید بدون استفاده از هرگونه پمپ آب را انتقال می‌دادیم که این موضوع نیز دیگر چالش پیش روی ما بود، اما موفق به طراحی مهندسی آن شدیم و مناقصه برگزار شد تا پیمانکاران اجرایی طرح انتخاب شوند. در واقع ابتدای سال 1402 شروع عملیات اجرایی این پروژه بود که متاسفانه در همان زمان درگیر یک تنش آبی جدی بودیم اما امروز با حمایت‌های وزیر جدید نیرو و تأمین مالی پروژه، 95 درصد آن تکمیل شد. با وجود این، راهکار انتقال آب باید در کنار رعایت الگوی مدیریت مصرف اعلامی وزارت نیرو باشد تا مشکلات حوزه آب تهران را کنترل کند و اقداماتی مانند کاهش فشار آب نیز ذیل همین سرفصل در حال انجام است.

او افزود: برای پیشبرد طرح‌ خط انتقال آب به 44 هزار تن ورقه فولادی نیاز داشتیم اما کمبود جدی در این زمینه وجود داشت. خوشبختانه این مشکل با تلاش‌های داخلی حل شد که البته تنها چالش ما نبود. افزایش بارندگی‌های مقطعی نیز کار را برای ما پیچیده‌تر می‌کرد، زیرا تامین مالی پروژه با جدیت صورت نمی‌گرفت، به طوری که در پایان سال 1402 بیش از 2 همت بدهی به معارضین، پیمانکاران و بازار داشتیم که همین امر، پروژه را در سال 1403 به توقف کشاند. خوشبختانه با تغییر دولت، وزیر جدید نیرو در دولت چهاردهم شرایط را تغییر داده و جدیتی برای تکمیل پروژه به وجود آمد که ابتدای آن بازدید وزیر نیرو از پروژه در انتهای سال 1403 بود. ایشان گفتند با هر شرطی و حتی اگر بارندگی بشود، این پروژه نباید متوقف شود و نقطه عطف تکمیل پروژه را اسفند 1403 در نظر گرفتیم که پیشرفت پروژه 40 درصد بود اما در پایان دو ماه پس از بازدید وزیر نیرو حدود 3 همت برای این پروژه پرداخت شد و توانستیم چراغ خاموش این پروژه را روشن و زیرساخت‌ها را مجددا فراهم کنیم. 2 سال کار روی این پروژه 40 درصد پیشرفت را ممکن کرد اما 6 ماه کار در سال 1404، حدود 50 درصد پیشرفت را ممکن کرد که این موضوع حاصل حمایت‌های وزیر محترم نیرو بود.

مجری خط جایگزین انتقال آب از زیاران به بیلقان پیرامون ملاحظات محیط‌زیستی این طرح تصریح کرد: اگر بنا باشد پروژه‌ای برای تکمیل ردیف بودجه دریافت کند، به مطالعات پایه کامل نیاز دارد و یکی از این مطالعات پایه، مطالعات زیست‌محیطی است، بنابراین ما مطالعات کاملی درباره عوارضی که ممکن است این اقدام در سد طالقان یا برای سهم آب شرب و کشاورزی ایجاد کند، انجام دادیم و مجوز سازمان حفاظت محیط‌ زیست را دریافت کردیم. شایان ذکر است، این طرح تخصیصی فراتر از خط انتقال قدیم نیست، زیرا تخصیص سالیانه ما 128 میلیون متر مکعب بوده و این طرح نیز در دل همان تخصیص خواهد بود اما مزیت کاهش تلفات شبکه و قدرت مانور بیشتر را دارد. امیدواریم با افزایش بارش از آذر و با بهره‌برداری از این طرح، مشکل آب تهران کاهش یابد.

مجری خط جایگزین انتقال آب از زیاران به بیلقان در پایان اظهارکرد: ما تنها به عبور از تنش آبی پایتخت کمک کردیم اما با انتقال آب، معضل کم‌آبی تهران حل نخواهد شد، زیرا میانگین مصرف آب تهران حدود 40 مترمکعب بر ثانیه است ولی کل پروژه انتقال آب از طالقان به تهران 5 مترمکعب بر ثانیه خواهد بود، یعنی حدود 10 الی 12 درصد از مصرف تهران را پوشش خواهد داد. بر این اساس برای تأمین آب این استان به مدیریت مصرف و وارد کردن منابع دیگری برای مصارف تهران خواهیم داشت تا از بحران آب عبور کنیم. ایران کشوری پهناور است و جمعیت بسیاری از این کشور در نقطه‌ای دور از دریا به نام تهران متمرکز شده‌اند، بنابراین منابع آبی ما محدود است و به اجبار نگاه ما باید به نزولات آسمانی باشد، زیرا این بارندگی‌ها هم منابع سطحی و هم زیرزمینی ما را تامین خواهند کرد.

 در این سال‌های خشکسالی، منابع آب زیرزمینی ما نیز کاهش یافت و البته چاره‌ای جز این نبود؛ این در حالی است که مصرف آب کشاورزی تهران نیز کمتر از سایر استان‌ها برآورد شده و با بخش خانگی تقریبا نسبتی 50 درصدی دارد اما در سایر استان‌ها، کشاورزی سهمی 90 درصدی از منابع آبی دارد. بر اساس این شرایط باید شاهد مدیریت مصرف باشیم، زیرا هر مقدار هم که انتقال آب داشته باشیم، اگر مصرف ما بهینه نباشد، توان تامین آب را نخواهیم داشت.

علی اصغری در بخش دیگر از سخنان خود در خصوص آخرین وضعیت پروژه گفت: عملیات لوله گذاری و آب اندازی طرح به اتمام رسیده و در حال تست شیرهای اطمینان است و تا پایان هفته تکمیل می‌شود.

وی اظهار کرد: طول این خط ۶۲۵۰۰ متر است و کلیه مراحل لوله‌گذاری و نصب شیرآلات به اتمام رسیده است. تا به امروز، ما حدود ۹ میلیون متر مکعب آب را به هشتگرد و کرج منتقل کرده‌ایم و عملاً آب مورد نیاز تهران را جایگزین خط قدیم کرده‌ایم. 

مجری طرح انتقال آب از طالقان به تهران و کرج ادامه داد: در قطعه آخر، از تصفیه‌خانه شماره ۲ کرج که در کیلومتر ۵۴ واقع شده است تا نقطه پایانی در بیقان، که کیلومتر ۶۲ است، کار‌ها به طور کامل تکمیل شده و تست‌ها آغاز شده است. در حال حاضر، آب در کیلومتر ۶۱ است. 

علی اصغری خاطرنشان کرد: امیدواریم تست‌ها امروز و فردا انجام شود و تا پایان هفته، سهم آبی تهران به مقدار ۲.۵ میلیون متر مکعب به این شهر منتقل شود.