قانعی: تحقق توسعه فناوری «مرغ لاین»تا یک دهه آینده

به گزارش خبرنگار: عصرپرس، مصطفی قانعی، دبیر ستاد علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی، امروز دوشنبه هفتم مهرماه در نشست خبری ارائه برنامه‌ها و دستاوردهای کلان پروژه های حوزه زیست فناوری که در محل معاونت علمی برگزار شد، درباره وضعیت پروژه ملی لاین مرغ در ایران، اظهار داشت: مرغ، منبع اصلی پروتئین در سبد غذایی عموم مردم ایران است. 

دبیر ستاد علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی، با اشاره به وابستگی جدی کشور به واردات مرغ و تبدیل شدن آن به ابزار فشار در دوران تحریم‌ها، بیان کرد: در این راستا، تصمیمی در سطح کلان، از مقام معظم رهبری تا شورای امنیت ملی، اتخاذ شد که این لاین بومی مورد توجه ویژه قرار گیرد و تکلیف تحقیق و توسعه فناورانه آن به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری محول شده است. وی افزود: این مسئولیت در سال ۱۳۹۹ به ستاد توسعه زیست‌فناوری واگذار شد تا با کار فناورانه، نژاد بومی مجدداً اقتصادی شود؛ زیرا به دلیل چندین دهه غفلت، این نژاد در رقابت با نمونه‌های خارجی مقرون به صرفه نبود.

قانعی همچنین به شروع کار این پروژه در سال ۱۴۰۱ اشاره و عنوان کرد: از آنجایی که زیرساخت تحقیق و توسعه در بابل‌کنار رها شده بود، ما دانشمندان فعال در این حوزه را جمع‌آوری کرده و یک شرکت دانش‌بنیان تشکیل دادیم تا این پروژه را پیش ببرند.

به گفته دبیر ستاد علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی، هر موجودی که در ایران رشد کند، به دلیل تطابق چندین قرنی با شرایط محیطی، آب و هوایی، نوع تغذیه و بیماری‌های ایران، مقاومت بیشتری دارد که این خود یک مزیت حیاتی در پدافند غیرعامل محسوب می‌شود و احیای آن ضروری است.

وی همچنین به وضعیت انحصاری بازار جهانی اشاره کرد و گفت: آمریکا با خرید شرکت‌های کلیدی حوزه مرغ لاین، عملاً بازار را به دو شرکت بزرگ (آویا ژن و کُب) محدود کرده است. قانعی با استناد به درآمد ۲.۴ میلیارد دلاری آویا ژن در سال ۲۰۲۴، تأکید کرد: این شرکت‌ها ۱۰ درصد از درآمد خود را صرف تحقیق و توسعه می‌کنند تا بهره‌وری را با مصرف غذای کمتر افزایش دهند.

این مقام مسئول اضافه کرد: سایر کشورها نیز با درک اهمیت این منبع، به موازات ایران اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌اند. چین حدود ۱۵۰ میلیون دلار برای رسیدن به لاین خود هزینه کرده و روسیه نیز سال گذشته ۸۰ میلیون دلار برای پیشبرد پروژه خود اختصاص داده است.

قانعی هوشمندانه بودن توجه ایران به این منبع را مورد تأکید قرار داد و در خصوص زمان‌بندی داخلی توضیح داد: ما سند تحقیق و توسعه را در سال ۹۹ تدوین کردیم، موافقت رسمی در سال ۱۴۰۰ صورت گرفت و قرارداد همکاری در ۲۴ شهریور ۱۴۰۰ امضا شد. برنامه عملیاتی نیز در اسفند ۱۴۰۰ نهایی و اجرایی شد. در سال ۱۴۰۲، محل عملیات اجرایی در مزرعه تحقیقاتی بابل‌کنار آماده و جوجه‌ریزی توسط شرکت دانش‌بنیان طرف قرارداد معاونت علمی، آغاز شد که مسئولیت تحقیق و توسعه را بر عهده دارد.

دبیر ستاد علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی در تشریح اقدامات انجام شده در مزرعه تحقیقاتی بابل‌کنار، اظهار داشت: در فاز اولیه، مبلغ 45 میلیارد تومان صرف ساخت یک مزرعه استاندارد (مزرعه ۱A و 4G) شد و بودجه ۶۵ میلیارد تومانی نیز در همان سال برای این پروژه درنظر گرفته شد. در سال ۱۴۰۱، سازمان برنامه و بودجه نیز مبلغ ۲۸۶ میلیارد تومان را به منطقه بابل‌کنار اختصاص داد تا کارها به صورت همزمان پیش برود.

وی به به‌روزرسانی‌های زیرساختی این مرکز اشاره کرد و گفت: مزرعه تحقیقاتی تکمیل شده و سیستم تهویه آن به‌روزرسانی شده است. تمامی فرآیندهای دستی به اتوماسیون تبدیل شده و فناوری‌های پیشرفته‌ای نظیر بارکدخوان‌ها برای به حداقل رساندن تماس نیروی انسانی و جلوگیری از انتقال بیماری‌ها راه‌اندازی شده است. همچنین، کل سیستم غذایی مزرعه برای جلوگیری از ورود انسان، به صورت خودکار طراحی شده است و در حال حاضر ۱۵ نیروی تخصصی در این مجموعه مشغول فعالیت هستند. وی افزود: گزارشات مربوط به این اقدامات به‌طور مستمر به شورای عالی امنیت ملی، سازمان برنامه و بودجه، مرکز پژوهش‌های مجلس، وزارت صمت، وزارت کشاورزی، سازمان دامپزشکی، سازمان اتکا ارائه می‌شود.

دبیر ستاد علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی در ادامه به افق زمانی این پروژه مهم اشاره کرد و گفت: از لحاظ فرآیندی، رسیدن به نژادی که توسط بازار تجار و تولیدکنندگان داخلی پذیرفته شود، دست‌کم یک دهه زمان خواهد برد. هدف ما رسیدن به نقطه‌ای است که بتوانیم با هزینه‌های جدی در این حوزه با نمونه‌های خارجی رقابت کنیم. شیوه تحقیق ما محرمانه است، اما نتایج اولیه امیدبخش بوده و موفقیت گام اول اثبات شده است.

قانعی با اشاره به سوابق وابستگی کشور، تصریح کرد: در گذشته جوجه یک روزه را از انگلیس و غذای آن را از شرکت‌های خارجی تأمین می‌کردیم و تنها آب و هوای ایران در اختیار ما بود. ما تولیدکننده‌ای بودیم که سهم اصلی‌مان در زنجیره تأمین کمتر از دو مورد بود. وی با ذکر مثال تولید همزمان واکسن آنفلوآنزای طیور توسط ستاد زیست همگام با تولید داخلی، بر اهمیت فناوری داخلی تأکید کرد و گفت: نکته بعدی، انجام تست بر روی مرغ آرین است که با محصول ایرانی رشد کند، نه محصول وابسته به خارج. همچنین، نژاد جدید باید قابلیت پرورش در مناطق مختلف ایران با ارتفاعات و شرایط اقلیمی متفاوت (از سطح دریا تا ارتفاعات بالا) را داشته باشد؛ اینها ملاحظات پدافند غیرعامل در حوزه امنیت غذایی هستند.

دبیر ستاد علوم و فناوری‌های زیست و سلول‌های بنیادی در پایان خاطرنشان کرد: تصمیم بر تمرکز بر تحقیق و توسعه و رسیدن به سطح رقابت جهانی، تصمیمی مدبرانه بود، به‌خصوص با توجه به فشارهایی که اخیراً از سوی برخی کشورها برای به چالش کشیدن ایران اعمال شد. تنها راه مقابله با این چالش‌ها، تحقیق و توسعه فناورانه است؛ غفلتی که چندین دهه ادامه داشت و اکنون معاونت علمی به آن ورود کرده است.

خبرنگار: محسن ولی زاده