معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت مطرح کرد
بخش قابل توجهی از مقالات محققان ایرانی به دلایل سیاسی یا تحریم‌ها رد شده‌اند
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه برنامه داریم حداکثر حمایت از بخش خصوصی را داشته باشیم، گفت: بخش قابل توجهی از مقالات محققان ایرانی در چهار دهه گذشته صرفاً به دلایل سیاسی یا تحریم‌ها رد شده‌اند. «در دوره‌ای رئیس‌جمهور وقت آمریکا به خزانه‌داری دستور داده بود که ناشران از چاپ مقالات ایران، کوبا و کره شمالی خودداری کنند. امروز نیز حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد مقالات علمی ما به دلایل سیاسی ریجکت می‌شوند.»
به گزارش خبرنگار عصرپرس، دکتر شاهین آخوندزاده در نشست خبری به مناسب هفته دولت که امروز چهارشنبه ۵ مهر در محل وزارت بهداشت برگزار شد، با اشاره به برگزاری سی‌ویکمین دوره جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی اظهار کرد:این جشنواره به‌عنوان بسته کامل شناسایی و تشویق پژوهش‌های حوزه سلامت، دی‌ماه امسال برگزار می‌شود. در بخش پژوهشگران حقیقی، محققان جوان و دانشجویان بر اساس کارنامه پژوهشی پنج سال اخیر ارزیابی خواهند شد. همچنین پروژه‌های تحقیقاتی با ارزش که در دسته پژوهش‌های برتر قرار می‌گیرند و آثاری که اثرگذاری ملی و فراتر از حوزه آکادمیک داشته و در سیاست‌گذاری‌های سلامت یا شاخص‌های اجتماعی تأثیر گذاشته‌اند، مورد توجه ویژه قرار می‌گیرند.
وی افزود: بخش دوم جشنواره به نهادهای حقوقی فعال در پژوهش مانند دانشگاه‌های علوم پزشکی، مراکز تحقیقات و کمیته‌های دانشجویی اختصاص دارد؛ بنابراین جشنواره رازی مجموعه نسبتاً کاملی از ارزیابی فعالیت‌های تحقیقاتی کشور را در بر می‌گیرد.
معاون تحقیقات و فناوری اظهار کرد: در هیچ جای دنیا یک دشمن به دانشمندان دانشگاه حمله نمی‌کند. در همین حمله ۶ پزشک از فرهنگستان علوم پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی قزوین و … شهید شدند.
وی با بیان اینکه در طول بیش از ۴۰ سال مقالات پژوهشگران ایرانی به دلایل سیاسی و تحریمی رد می‌شوند، گفت: در دوره‌ای رئیس‌جمهور وقت آمریکا به خزانه‌داری دستور داده بود که ناشران از چاپ مقالات ایران، کوبا و کره شمالی خودداری کنند. همان زمان در نشریه‌ای که سردبیر بودم این مطلب را نوشتم که این کار غیر علمی است. در عمل ناشران عقب نشینی کردند، ولی سردبیران به دلیل مسائل سیاسی این کار را انجام می‌دهند.
رد ۲۵ تا ۳۰ درصد مقالات ایرانیان به دلیل مسائل سیاسی
آخوندزاده با بیان اینکه ۲۵ تا ۳۰ درصد مقالات ما به خاطر این مسائل سیاسی رد می‌شوند، گفت: این موضوع به این معنی نیست که ما عقب نشینی کنیم و مقاله به نشریات بین‌المللی نفرستیم. باید به مجلات مختلف بفرستیم تا یک نشریه آن را منتشر کند.
وی با بیان اینکه راهکارهایی داریم که تحریم‌های علمی را دور بزنیم، گفت: هر چه مجلات داخلی را بتوانیم در اسکوپوس، پامبد و وب آو ساینس نمایه کنیم، می‌توانیم اگر روزی مقالات ما را منتشر نکردند، نتایج تحقیقات خود را به دنیا نشان دهیم. در این راستا، در هفته دولت مجله آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان را نمایه کردیم.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه راهکار نمایه‌سازی از ۱۰ سال پیش شروع شده است، گفت: ما در این مسیر از وزارت علوم جلوتر هستیم. وزارت بهداشت ۵۰۰ مجله، وزارت علوم ۲ هزار نشریه دارد ولی تعداد مجلات نمایه شده وزارت بهداشت بیشتر است.
آخوندزاده با اشاره به اولویت‌های این معاونت گفت: در مدت ۸ ماهی که در این جایگاه حضور داشته بیشترین تلاش خود را صرف حمایت و نگهداشت نیروی انسانی برتر به‌ویژه محققان جوان کرده است.حتی روزهای دوم و سوم جنگ ۱۲ روزه به موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی کشور دستور داده شد که هر گرنت و پروژه تحقیقاتی تصویب‌شده بلافاصله ابلاغ و پرداخت شود تا دلگرمی و انگیزه‌ای برای پژوهشگران ایجاد شود و بتوانند به کار خود ادامه دهند.
یکی از مهم‌ترین راهکاها برای عبور ازمحدودیت منابع مالی استفاده حداکثری از ظرفیت بخش خصوصی است
آخوند زاده عنوان کرد: منابع مالی دولت محدود و نامنظم است و یکی از مهم‌ترین راهکارهای ما برای عبور از این شرایط استفاده حداکثری از ظرفیت بخش خصوصی است. خوشبختانه تاکنون ۵۰ مرکز پژوهشی خصوصی ایجاد شده و آیین‌نامه پارک‌های علم و فناوری بخش خصوصی نیز در حال تدوین است. من مصر هستم که این مراکز افزایش یابد زیرا علاوه بر ارتقای کیفیت تحقیقات می‌تواند فرصت اشتغال مناسبی برای محققان جوان کشور فراهم کند.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به بودجه پژوهشی بیان کرد: اعتبارات بخش پژوهش در وزارت بهداشت حدود ۳۵۰ میلیارد تومان است و این رقم زمانی که میان ۷۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور تقسیم می‌شود بسیار ناچیز خواهد بود. به بخش پژوهش سلامت با وجود جنگ ۱۲ روزه توجه نشده است اما امروز با حمایت وزیر بهداشت تلاش داریم این عقب‌ماندگی را جبران کنیم و امکان حفظ و حمایت از نیروی انسانی فراهم شود.
باید به بخش پژوهشی توجه ویژه شود
وی تصریح کرد: اولین کشوری که بیشترین بودجه را به بخش پژوهش اختصاص داده، کشور صهیونیستی است که بیش از ۶.۳ درصد تولید ناخالص داخلی خود را به پژوهش اختصاص داده است، درحالی که این سهم در ایران تنها ۰.۵ درصد است و این نشان می‌دهد که اگر بخواهیم در عرصه پژوهش و فناوری و در جنگ‌های نوین علمی قدرت رقابت داشته باشیم باید بودجه پژوهشی کشور افزایش یابد.
آخوندزاده درباره پایان‌نامه‌ها و مقالات پژوهشی گفت سالانه حدود ۲۰ هزار پروژه پژوهشی و پایان‌نامه در سامانه وزارت بهداشت ثبت می‌شود که بسیاری از آن‌ها در حقیقت تمرین پژوهش برای آموزش دانشجویان است. وی تأکید کرد که مقاله نخستین حلقه در چرخه پژوهش است اما هدف نهایی پژوهش نیست. پژوهش باید به گام‌های بعدی برسد و به تولید دانش کاربردی منجر شود.
وی همچنین درباره دسترسی به داده‌های ملی توضیح داد: وزارت بهداشت و سازمان فناوری اطلاعات، پروتکل‌ها و رجیستری‌های ملی را در اختیار پژوهشگران قرار داده‌اند تا امکان انجام مطالعات تحقیقاتی با رعایت ملاحظات امنیتی و اخلاقی فراهم شود.
آخوند زاده درباره جشنواره رازی گفت امسال سی و یکمین دوره این جشنواره در دی‌ماه برگزار خواهد شد. ثبت‌نام از ابتدای شهریور آغاز شده و تا پایان مهر ادامه دارد. سال گذشته حدود ۵۰۰ نفر ثبت‌نام کرده بودند. جشنواره رازی شامل دو بخش است؛ یک بخش برای پژوهشگران حقیقی شامل محققان جوان و دانشجویان بر اساس کارنامه پنج سال اخیر و پروژه‌های تحقیقاتی با ارزش ملی است و بخش دوم به نهادهای حقوقی فعال در پژوهش مانند دانشگاه‌های علوم پزشکی، مراکز تحقیقاتی و کمیته‌های دانشجویی اختصاص دارد.
افزایش ۵۰ درصدی جوایزسی و یکمین دوره جشنواره رازی
وی افزود: با وجود بودجه کمی که وجود دارد، امسال جوایز ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است و میزان جوایز برای رتبه اول ۳۰۰ میلیون تومان، رتبه دوم ۲۵۰ میلیون تومان و رتبه سوم ۲۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. با این حال هنوز جوایز ما در جشنواره ملی باید به میزان ۱۰۰ هزار دلار باشد و اکنون با این میزان فاصله دارد.
آخوندزاده تأکید کرد: مراکز تحقیقاتی دولتی به بخش خصوصی منتقل نمی‌شوند زیرا در چارچوب دانشگاه‌ها هستند و اعضای هیأت علمی در آن‌ها فعالیت دارند. هدف ما کیفیت پژوهش است نه کمیت و سقف مراکز تحقیقاتی دولتی ۸۰۰ مرکز است و در این راستا به دنبال تصویب گرنتی هستیم که در این گرما مراکز باید تعدادی پژوهشگران آموزش دهد تا یک گرنت به آن اختصاص یابد .
خبرنگار: محسن ولی‌زاده
