حمایت ۵۳۰ میلیارد تومانی بنیاد علم از طرح‌های پژوهشی در دولت چهاردهم

به گزارش خبرنگار عصرپرس، علی محمد سلطانی امروز چهارشنبه 5 مهر در نشست خبری به نقش رسانه و علم پرداخت گفت: رسانه ها سهم بزرگی در ترویج علم و اطلاع رسانی در این راستا دارند و این بنیاد در سال های مختلف تلاش کرده است تا از طرح های کاربردی برای کشور حمایت کند که در این زمینه رسانه ها در بیان محتوای ترویج علمی نقش مهمی ایفا کردند.

وی افزود: تلاش بنیاد هم بر این بود که در ترویج علم از محتوای معتبر و درست استفاده و تولید کند.

رئیس بنیاد ملی علم ایران در تشریح دو ماموریت اصلی خود اظهار داشت: این ماموریت‌ها شامل حمایت از پژوهش‌ها و ترویج علم است و حمایت از پژوهش را با دو رویکرد شامل مرجعیت علمی کشور و توسعه علمی و همچنین رویکرد حل مساله انجام می‌دهیم.

سلطانی رسالت بنیاد ملی علم ایران را حمایت از پژوهش عنوان کرد و گفت: یکی از راهبردهای بنیاد، شناسایی دانشمندان برجسته و اعطای پژوهانه یا گرنت‌های فاخر به آنهاست و این اقدام در قالب کرسی پژوهشی، خوشه‌های چند تخصصی، پژوهانه سرآمدان و برخی پژوهانه دیگر انجام می‌شود.

وی، رویکرد دوم این بنیاد را ذیل توسعه علمی، کاهش هرچه بیشتر فاصله کشور در فناوری‌های جدید با دنیا در حوزه هایی مثل هوش مصنوعی، کوانتوم، مواد پیشرفته وعلوم شناختی اعلام کرد و افزود: حوزه زیست‌فناوری در کشور سابقه مناسبی در دو سه دهه گذشته از خود بر جای گذاشته و بنیاد علم نیز تلاش می‌کند که در جدیدترین حوزه‌های علمی این فناوری‌ها، فراخوان‌های حمایتی خود را اعلام کند.

رئیس بنیاد ملی علم ایران اضافه کرد: در راستای حمایت از پژوهش‌های حل مساله، مسائل را به سه دسته کوچک، متوسط و کلان تقسیم کردیم و برای هر کدام، مدل‌هایی داریم، به عنوان مثال در حل مسائل کوچک، برنامه‌ای برای شناخت نیازهای شرکت‌های دانش‌بنیان داریم که این نیاز در قالب طرح‌نامه یا نیازنامه، تعیین و ارزیابی و سپس در دانشگاه‌ها فراخوان داده می‌شود.

سلطانی یادآورشد: معاونت علم و فناوری و اقتصاد دانش بنیان در یک سال اخیر حمایت خوبی از بنیاد در بخش مالی کرده و این حمایت ها امسال در مقایسه با قبل رشد داشته است. طی یک سال گذشته تعداد طرح های مورد حمایت هم رشد داشته است که ۵٣٠ میلیارد تومان در بازه زمانی شهریور ١۴٠٣ تا شهریور امسال طرح مصوب داشتیم که از رشد خوبی برخوردار بوده است.

وی تاکید کرد که پژوهش باید هدفمند باشد و در بنیاد این هدفمندی با اعلام فراخوان ها انجام می شود و بیشتر حمایت های ما بر اساس فراخوان است.

رئیس بنیاد ملی علم ایران در بخش دیگری از سخنان خود گفت: این بنیاد نهادی با دارا بودن هفت کارکرد است که پویایی جامعه علمی، آثار انتشارات علمی، انتقال مفاهیم علمی به مردم، فناوری و محصولات پایه، حل مسأله و اولویت های جامعه و دیپلماسی علمی را شامل می شود.

سلطانی گفت: در سال ۱۴۰۴ تعداد فراخوان‌های ماهانه از ۳ مورد فراتر رفته و سهم حوزه علوم انسانی در آن افزایش می‌یابد.

وی یادآورشد: ١١ درصد حمایت های بنیاد مربوط به علوم انسانی است همچنین هنر هم از دیگر اولویت هاست و پژوهشگران با ارسال آثار خود مورد حمایت قرار می گیرند.

رئیس بنیاد ملی علم ایران نرخ پذیرش بنیاد در سال گذشته را ۳۳ درصد اعلام کرد و گفت: طرح‌های مردود، به‌دلیل کمبود بودجه رد نمی‌شوند، بلکه در داوری مورد بررسی قرار گرفته و پذیرفته نمی‌شوند یا شرایط اولیه پذیرش در بنیاد را ندارند.

سلطانی گفت: ۸۰ درصد از حمایت‌های بنیاد ملی علم ایران از طریق اعلام فراخوان‌ها و با همکاری دستگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط با آن حوزه علمی و فناوری است، به طور مثال در حوزه فناوری هوش مصنوعی، فراخوان‌ها و حمایت‌های پژوهشی در قالب همکاری با ستاد توسعه هوش مصنوعی معاونت علمی و سازمان ملی هوش مصنوعی یا زیست‌فناوری در همکاری با ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی است.

رئیس بنیاد ملی علم در بخشی در تشریح عملکرد این نهاد گفت: در سـال ۱۴۰۳ بنیاد ملی علم ایران، حمایت های گسترده ای از جامعه علمی کشـور انجام و اقبال پژوهشگران به ارسال طرح های پژوهشی برای بنیاد افزایش قابل توجهی داشته است. این حمایت ها  شامل حمایت مالی از طرح های پژوهشی، طرح های پسادکتری، رساله‌های دکتری، طرح های بین المللی با هدف تقویت همکاری های بین المللی و داخلی، کرسی و گرنت پژوهشی و رویدادهای ترویج علم است.

سلطانی در ادامه تعداد طرح های دریافت شده در این سال  را چهارهزار و ۹۵۱ طرح و تعداد حمایت های مصوب را هزار و ۶۱۷ حمایت، با نرخ پذیرش حدود ۳۳ درصد عنوان کرد و گفت: سهم مشارکت مردان و زنان در انواع طرح های پژوهشی به ترتیب ۶۶  و ۳۴ درصد بوده است. میزان حمایت های مالی مصوب بنیاد در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال هم ۱۴۰۲ تقریبا دوبرابرشده و از حدود ۲۱۲ میلیارد تومان به بیش از ۴۲۸ میلیارد تومان رسیده است.

وی افزود: بنیاد در ســال ۱۴۰۳ از پژوهشگران همه استان های کشور طرح هایی را دریافت و حمایت کرده است. تعیین اولویت های پژوهشی، ارزیابی و داوری تخصصی طرح های پژوهشی در کارگروه‌های بنیاد به ۶ حوزه پژوهشی جامع تقسیم بندی شده اند که ۳۱ درصد طرح های مصوب سال ۱۴۰۳ مربوط به کارگروه علوم پایه و علوم زیستی، ۲۶درصد مربوط به کارگروه فنی و مهندسی، ۱۶ درصد مربوط به کارگروه علوم پزشکی و سالمت، ۱۵ درصد مربوط به کارگروه کشاورزی و منابع طبیعی، ۱۱ درصد مربوط به کارگروه علوم انسانی، اجتماعی و هنر و کمتر از یک درصد مربوط به کارگروه علوم و معارف دینی بوده است.

رئیس بنیاد ملی علم این را هم گفت که بیشترین تعداد طرح های دریافتی مربوط به حوزه فنی و مهندسـی و بالاترین تعداد طرح های مصوب را پژوهشگران حوزه علوم پایه و علوم زیستی از آن خود کرده اند.

سلطانی بالاترین نرخ پذیرش طرح ها را به ترتیب مربوط به پژوهشگران استان‌های هرمزگان، بوشهر و سپس گیلان عنوان کرد و گفت: پژوهشگران استان تهران، خراسان رضوی و سپس آذربایجان شرقی بالاترین میزان اعتبار مصوب بنیاد را در سال ۱۴۰۳ از آن خود کرده اند.

وی افزود: بر اساس رتبه بندی ۳۰ دانشگاه و مؤسسه پژوهشی اول از منظر تعداد طرح های مصوب در بنیاد؛ دانشگاه تهران با ۱۵۸ طرح در جایگاه اول، دانشگاه تربیت مدرس با ۱۴۹ طرح در جایگاه دوم و دانشگاه صنعتی شریف با ۸۷ طرح مصوب در جایگاه سوم قرار گرفته اند. در سال ۱۴۰۳ در مجموع ۶۹۱ طرح در انواع قالب های پژوهشی خاتمه یافته است که ۴۱۱ طرح در سال ۱۴۰۰ و پیش از آن به ثبت رسیده و ۱۳۱ طرح در سال ۱۴۰۱ و ۸۲ طرح در سال ۱۴۰۲ و ۶۷ طرح در سال ۱۴۰۳ ثبت شده و خاتمه یافته است.

رئیس بنیاد ملی علم افزود: در سال ۱۴۰۳ تعداد ۲۵ مورد فراخوان اعلام و از پژوهشگران برای ارسال طرح مرتبط دعوت شد. در این سال ۳۲ درصد از طرح ها فراخوانی بوده و ۵۰.۴ درصد از اعتبار مصوب به فراخوان‌ها تخصیص داده شد. همچنین ۶ هزار و ۸۵۷ داوری و ۲ هزار و ۶۷۰ مورد نظارت در سال ۱۴۰۳ انجام شده است.

سلطانی درباره متوسـط زمان ارزیابی طرح مصوب گفت: از دریافت طرح تا تصویب آن در شورای علم از ۱۰۶ روز در ســال ۱۴۰۲ به ۹۰ روز در سال ۱۴۰۳ و متوسط زمان ارزیابی طرح مردود و از دریافت طرح تا رد آن از ۶۵ روز در سال ۱۴۰۲ به ۶۴ روز در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است.

وی گفت: براساس مطالعات انجام شده پژوهشگران زن در سال ۱۴۰۳ توانسته اند ۳۱.۳ حمایت های بنیاد را دریافت کنند و پژوهشگران مرد ۶۸.۷ حمایت ها را از آن خود کرده اند.

رئیس بنیاد علم درباره داوری طرح ها گفت: طرح  های تحقیقاتی که پژوهشگران برای بنیاد ارسال می‌کنند پس از به تایید رسیدن در مرحله غربالگری توسط داوران تخصصی که عضو هیات علمی هستند، بررسی می‌شود که تعداد داوری های انجام شده در ۱۴۰۳ حدود ۶ هزار ۸۵۷  و تعداد داوران هم ۲ هزار و ۷۳۲ داور است.