هاشمی رفسنجانی اگر چه دوست داشت امیرکبیر باشد اما به نظام‌السلطنه مافی و سپهسالار نزدیک‌تر بود. از نظر فراز و فرود زندگی همراه با درک لحظه‌های تاریخی ایران نیز می‌توان او را با مستوفی، مخبرالسلطنه و یحیی دولت‌آبادی مقایسه کرد. کسانی که در برهه‌هایی از تاریخ پرچمدار میانه‌روی نیز بودند.