وزیر نیرو در صحن علنی مجلس شورای اسلامی:
وزارت نیرو برای غلبه بر چالش‌های بخش آب و برق برنامه و راه حل دارد / مادر همه مشکلات در صنعت آب و برق مشکل اقتصادی است
وزیر نیرو با بیان اینکه برای غلبه بر چالش‌های بخش آب و برق، برنامه‌ها و راهکارهایی تدوین شده گفت: ریشه اصلی مشکلات صنعت آب و برق اقتصادی است و قیمت‌های تکلیفی مانع از تشکیل سرمایه در این بخش شده‌اند.
به گزارش عصرپرس، عباس علی‌ابادی امروز سه‌شنبه 11 شهریورماه در صحن علنی مجلس گفت: بسیاری از کارشناسان بزرگترین مشکل در همه عرصه‌ها را مشکل اقتصادی و ناترازی اقتصادی می‌دانند که موجب شده طی سال‌های گذشته بدهی پیمانکاران و سرمایه‌گذاران افزایش یابد و قیمت‌های تکلیفی مانع از تشکیل سرمایه شوند. این امر باعث رشد غیرهدفمند مصرف آب و برق شده و ناترازی گسترده‌ای ایجاد کرده است. در ابتدای این دولت، این ناترازی به حدود ۲۰ هزار مگاوات رسید و منجر به خاموشی صنایع و سایر مصارف، از جمله خانگی، شد.
وی تغییر اقلیم، برداشت‌ها و مصرف‌های غیرمجاز و تغییر الگوی مصرف خانوار را از دیگر دلایل این ناترازی برشمرد.
مشکلات ناترازی در پی مشکلات سوختی
علی‌ابادی همچنین به موضوع سوخت به عنوان یکی از عوامل مهم ایجاد چالش در صنعت انرژی اشاره کرد و گفت: به گواهی تمامی مراجع علمی و تخصصی، وارد عصر جدیدی شده‌ایم که مصرف برق در آن افزایش خواهد یافت (عصر انقلاب صنعتی چهارم و پنجم، هوش مصنوعی و غیره). بنابراین، اگر بخواهیم این نیاز را با روش‌های سنتی تأمین کنیم، با مشکلات عظیم جهانی و محلی روبرو خواهیم شد و باید به روش‌های نوین و قابل قبول‌تر روی آوریم.
وی افزود: متأسفانه عدم تشکیل سرمایه در تولید، افزایش ریسک سرمایه‌گذاری و ناترازی اقتصادی باعث عقب‌ماندگی در تکمیل چرخه نیروگاه‌های ترکیبی، سیکل ساده و تجدیدپذیر شده است. در ابتدای سال گذشته، به دلیل کمبود سوخت، ناچار شدیم بخش قابل توجهی از سوخت نیروگاه‌ها را از مازوت تأمین کنیم. این موضوع علاوه بر آسیب به تجهیزات و کاهش راندمان نیروگاه‌ها، تبعات زیست‌محیطی گسترده‌ای نیز به همراه داشت.
ناترازی در پی خشکسالی‌های پی‌درپی
وزیر نیرو با بیان اینکه نیروگاه‌های برق‌آبی نقش بسیار مهمی در تولید برق کشور دارند، گفت: خشکسالی‌های پی‌درپی پنج‌ساله و کاهش بارش‌ها موجب شده است تا حدود ۴۰ درصد از انرژی برق‌آبی کشور از دست برود. به همین دلیل، در برخی مناطق کشور، با وجود کاهش دما، به علت کمبود آب نیروگاه‌های آبی، خاموشی‌ها ادامه یافت. همچنین، تعدادی از نیروگاه‌ها به دلیل سیستم‌های خنک‌کاری آبی و کمبود آب، بعضاً از مدار خارج شدند.
وی همچنین با اشاره به گرمای هوا گفت: براساس گزارش سازمان هواشناسی، میانگین دمای کشور در سال جاری نسبت به میانگین بلندمدت یک و نیم درجه افزایش یافته که این امر اثر مستقیم بر مصرف برق در ساعات پیک داشته است. متأسفانه در برنامه ششم توسعه هیچ قرارداد تضمینی خرید برای احداث نیروگاه منعقد نشده است.
علی‌ابادی افزود: فرسودگی نیروگاه‌ها نیز یکی دیگر از دلایل ناترازی است. بیش از ۱۵ هزار مگاوات نیروگاه کشور فرسوده شده و عمر مفید خود را از دست داده‌اند.
چالش‌های بخش آب و آبفا
وزیر نیرو در ادامه با اشاره به مشکلات حوزه آب و آبفا گفت: این مشکلات در یک روز ایجاد نشده‌اند. مهمترین آنها شامل وجود طرح‌های نیمه‌تمام متعدد است؛ در حال حاضر ۵۶۷ طرح نیمه‌تمام با اعتبار مورد نیاز ۲۰۰۰ همت (به قیمت سال ۱۴۰۳) در بخش آب و آبفا وجود دارد، در حالی که کل بودجه بخش آب و آبفا در سال ۱۴۰۴ در شرایط مطلوب به حدود ۱۰۰ همت خواهد رسید و برای تکمیل این پروژه‌ها به حدود ۲۰ سال زمان نیاز داریم.
وی افزود: ناترازی آب به دلیل تغییر اقلیم و عدم توازن مصارف با منابع آب تجدیدپذیر نیز از دیگر دلایل مشکلات است. با افزایش جمعیت در طی هفت دهه گذشته و افزایش مصرف سرانه، سرانه آب تجدیدپذیر از حدود ۶۸۰۰ مترمکعب در سال ۱۳۳۵ به حدود ۱۱۰۰ مترمکعب در سال جاری کاهش یافته و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۲۰ به حدود ۹۷۰ مترمکعب برسد.
علی‌ابادی ضعف در استفاده از منابع آب نامتعارف (پساب، دریا و بازچرخانی آب)، عدم استقرار حکمرانی مطلوب آب، کم‌توجهی به توسعه آمایش و مدیریت ناپیوسته منابع آب را از دیگر عوامل مشکلات حوزه آب و آبفا برشمرد.
برنامه‌های وزارت نیرو برای غلبه بر چالش‌های بخش آب
وزیر نیرو درباره برنامه‌های وزارت نیرو برای مقابله با چالش‌های آب گفت: این برنامه‌ها در سه دوره کوتاه‌مدت (یکساله)، میان‌مدت (پایان دولت، سال پایانی برنامه هفتم) و بلندمدت (سال ۱۴۲۰) تعریف و طراحی شده‌اند. اصلاح حکمرانی آب، اصلاحات نهادی، بهبود فضای کسب‌وکار، رفع تعارض منافع و استقرار حکمرانی محلی آب از طریق گسترش مدیریت مشارکتی، از جمله اقدامات اساسی در این راهبرد هستند.
وی تاکید کرد: در برنامه هفتم پیشرفت، ماده ۳۷ جدول رفع ناترازی به میزان ۱۵ میلیارد مترمکعب ارائه شده است.
علی‌ابادی ادامه داد: بخش آب کشور در دولت چهاردهم برنامه جامع راهبردی رفع ناترازی آب را در پنج سرفصل تأمین و عرضه آب، مدیریت مصرف و تقاضا، حفاظت از منابع آب، مدیریت مخاطرات آبی و ارتقای حکمرانی آب عملیاتی ارائه کرده است.
نتایج و تأیید برنامه‌ها
وزیر نیرو در پایان گفت: در ابتدای این دوره برنامه، گزارش جامعی را در کمیسیون‌های تخصصی انرژی، عمران و آب و کشاورزی ارائه کردم که از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس تأیید و منطبق با برنامه هفتم تشخیص داده شد. سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری با صنعت برق منطبق گردید، چهار برنامه چهارساله صنعت برق منطبق بر برنامه هفتم توسعه ارائه شده، ۱۴ برنامه یکساله صنعت برق مشتمل بر ۳۶ پروژه بزرگ و مدیریت مصرف بسته‌بندی شد و برنامه جامع راهبردی رفع ناترازی آب تدوین گردید.
ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر تا پایان سال از 7 هزار مگاوات عبور خواهد کرد
علی‌آبادی در بخش دوم پاسخ به سوالات نمایندگان خانه ملت اظهار داشت: از نکات مهمی که امروز مطرح شد بسیار سپاسگزارم و معتقدم بسیاری از مسائل مطرح شده وارد است و فهرست شده‌اند. به زودی نظام مسائل وزارت نیرو را برای هر استان منتشر خواهیم کرد تا مشکلات اساسی کشور و هر استان به همراه راه‌حل‌های آن ارائه شود.
وی افزود: برنامه‌های وزارت نیرو در حال انجام است و به‌صورت هفتگی ۱۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی افتتاح می‌شود. همچنین در همین دوره کوتاه موفق شدیم نزدیک به ۴۰۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاه حرارتی کشور را افزایش دهیم و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال این عدد از حدود ۷۰۰۰ مگاوات در کل تجاوز کند.
علی‌آبادی ادامه داد: دو سال برای اصلاح ساختار و حکمرانی آب توسط قانون‌گذار مهلت داده شده و در حال حاضر ما نیز در پی این موضوع هستیم. سیاست اصلی وزارت نیرو در حوزه برق و آب اصلاح فضای کسب و کار است، چرا که مشکل اصلی اقتصاد آب و برق باعث شده تشکیل سرمایه در این دو حوزه به‌درستی انجام نشود و سرمایه‌گذاری کافی صورت نگیرد و در نتیجه فاصله و شکاف بین مصرف و تولید روز به روز بیشتر شود.
وی همچنین گفت: برخی بر این باورند که در دولت قبل مشکلاتی وجود نداشته است، اما اگر به آمار و ارقام مراجعه شود، مشخص می‌شود که مسائل به این شکل نبوده و با اتکا به آمار می‌توان وضعیت را بررسی کرد.
علی‌آبادی افزود: در گزارش کمیسیون انرژی نکات ظریفی وجود داشت که به برخی از آنها اشاره شد و بنده آمادگی دارم تا موضوعات را به‌صورت مستند و دقیق با یکایک دوستان بررسی کنم.
وزير نیرو یادآور شد: در ابتدای دولت ظرفیت کل نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور ۱۲۵۰ مگاوات بود که عدد مربوط به نیروگاه‌های خورشيدي بسیار ناچیز بود. این در حالی است که به صورت هفتگی در استان‌ها نیروگاه خورشیدی در حال افتتاح است.
علی‌آبادی گفت: دوستان اشاره کردند که ما نیروگاه‌های بزرگ را در دستور کار قرار دادیم در حالی که به این شکل نیست. اتفاقا ما اولویت را به نیروگاه‌های کوچک و ۳ مگاواتی داده‌ايم.
وی افزود: نیروگاه‌های ۳ مگاواتی با قیمت ارزان و به صورت سریع تر ساخته می‌شوند، نیاز به پست و خط و شبکه ندارند اما یک اشکالی دارند و آن اینکه به درد همان منطقه می‌خورند.
وزیر نیرو یادآور شد: با توسعه شبکه و ظرفیت‌های پست و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های خالی این کار را انجام می‌دهیم البته امیدوارم با احداث نیروگاه‌های بزرگ امکان انتقال این برق‌ها میسرتر شود.
وی گفت: پیش‌بینی‌ها در خصوص شرایط آب و برق انجام شده است، گواه آن این است که در ابتدای دولت تمایلی برای حضور در وزارت نیرو به دلیل مشکلاتی مانند خاموشی صنایع نداشتم. وی افزود: خدا شهید رئیسی را رحمت کند، در آن زمان وضعیتی بود که شرایط ویژه‌ای اتخاذ کردیم. دشمن در آن زمان اقدامی انجام داد که مایل نیستم جزئیات آن را باز کنم.
علی آبادی ادامه داد: در ابتدای دولت بخش زیادی از مخازن سوخت نیروگاه‌ها خالی بود و در این زمینه پیگیری‌های ویژه انجام شد. وی افزود: در خصوص لوازم کاهنده مصرف آب اعلام شده است که به مشترکین در قالب وام و پرداخت از طریق قبض لوازم کاهنده اعطا می‌شود.
علی آبادی ادامه داد: انتقال آب به تهران از سد طالقان مصوبه قانونی دارد، ولی قبل از اجرای این اقدام، با اقدامات صورت گرفته مدیریت مصرف آب در شهر تهران سه برابر این ظرفیت انجام شد.
وی افزود: به‌عنوان یک خبر خوب، اعلام می‌کنم که ان‌شاءالله خاموشی‌های خانگی به زودی برطرف خواهد شد و هماهنگی‌های لازم با وزارت نفت برای تکمیل مخازن انجام شده است. امیدواریم امسال، در صورتی که اتفاق ویژه‌ای رخ ندهد، با مشکلات کمتری مواجه باشیم.
علی‌آبادی گفت: تا پایان سال ظرفیت کل نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور از ۷۰۰۰ مگاوات عبور خواهد کرد که در تاریخ کشور سابقه نداشته است.
عضو کابینه دولت چهاردهم اظهار داشت: در حوزه برق مصرفی، ناترازی وجود دارد و دستگاه تخصصی توانیر اطلاعات دقیق را ارائه می‌دهد. ممکن است گزارش کمیسیون با این داده‌ها متفاوت باشد، اما واقعیت‌ها قابل بررسی است.
علی آبادی اضافه کرد: مشکل خشکسالی یکی از مسائل جدی است که در گزارش کمیسیون هم به آن اشاره شده و واقعاً مشکل بزرگی است. ما ۳ هزار مگاوات افزایش اسمی نیروگاه‌های حرارتی داشتیم، اما به دلیل کمبود تولید نیروگاه‌های برق‌آبی نتوانستیم ناترازی برق را جبران کنیم. وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: خوشبختانه در سال جاری، به دلیل اقدامات مدیریت مصرف، برای نخستین بار رشد مصرف کاهش پیدا کرده است و تاکنون ۳6 اقدام مؤثر در کاهش مصرف برق انجام شده است.
وزیر نیرو بیان کرد: در گزارش کمیسیون انرژی توصیه‌هایی ارائه شده که از آن قدردانی می‌کنیم و در جلسه تخصصی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی افزود: خروج از بازار آب و برق و نقش تسهیل‌گر دولت یکی از موضوعات مهم است و باید بدانید که کار در این زمینه آغاز شده است. در بازار برق، وزارت نیرو متعهد است با بخش خصوصی رقابت نکند.
علی آبادی تصریح کرد: خودم در بخش خصوصی بودم و می‌دانم گذشته همه همت کشور بسیج شد و کشور توانست توربین‌های نیروگاهی تولید کند. رهبر یکی از قدرت‌های منطقه نیز از برطرف شدن نیازهای توربین نیروگاهی کشورش توسط ایران تقدیر کرد. باور کنید کارهای خوبی در بخش های مختلف صنعت برق انجام شده است.
وزیر نیرو افزود: هم‌اکنون ۲۰۰ کالای راهبردی در بخش آب و برق در کشور در حال تولید ملی است و کشور ما در زمینه تولید تجهیزات نیروگاهی یکی از ۵ کشور فعال جهان است و برنامه‌های وزارت نیرو برای آینده صنعت آب و برق وضعیت به مراتب مطلوب‌تری را رقم خواهد زد.
علی آبادی افزود: ممکن است در برخی هدف‌گذاری‌ها به طور کامل موفق نشده باشیم، اما تلاش و پیشرفت‌ها قابل توجه است. به عنوان مثال، بودجه و تأمین ارز برای نیروگاه‌های خورشیدی از جمله مشکلات موجود است، اما شاهد کارگاه‌های تولید انرژی خورشیدی در استان‌های مختلف هستیم.
