بقائی: شرط هر مذاکره‌ای، تغییر رفتار و تغییر نگاه نسبت به اصل مذاکره است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره شرایط بازگشت به میز مذاکرات از سوی ایران و دریافت تضمین‌هایی در این زمینه گفت: بزرگ‌ترین تضمین ما،قدرت ماست. اما واقعیت این است که آمریکا، علاوه بر ارتکاب یک جنایت بین‌المللی و نقض فاحش منشور سازمان ملل متحد و حقوق بین‌الملل، ضربه شدیدی به اصل دیپلماسی و مذاکره وارد کرد و این را نباید دست‌کم گرفت.
به گزارش عصرپرس، «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه امروز دوشنبه -۶ مرداد- در نشست خبری با اصحاب رسانه درباره مهم‌ترین تحولات دیپلماتیک هفته گذشته گفت: به موازات ادامه جنایات اسرائیل، کماکان موضوع نسل‌کشی رژیم اسرائیل مهم‌ترین موضوع بین‌المللی و منطقه‌ای است و شاهد جنایات اسرائیل هم با بمباران و هم استفاده از گرسنگی و تشنگی به عنوان سلاحی برای امحای فلسطین به عنوان کشور و مردم و سرزمین هستیم. رایزنی‌های گسترده ای برای ایجاد اجماع بین‌المللی و منطقه‌ای در سطح کشورهای اسلامی از سوی وزارت امور خارجه در جریان است و وزیر امور خارجه با تعداد زیادی از وزرای امور خارجه در منطقه و دیگر کشورهای اسلامی و مقامات سازمان همکاری اسلامی صحبت کردند و تلاش می‌کنیم نشست اضطراری سازمان کشورهای اسلامی برای توقف جنایات برگزار شود. ادامه قحطی و گرسنگی و آنچه رخ می‌دهد بی‌سابقه و جنایت جنگی آشکار است و با همه اصول و قواعد مغایرت دارد و چنین نسل کشی در قرن ۲۱ بی‌سابقه است.
ایران مخالف تغییر در ژئوپلیتیک منطقه به بهانه گسترش مسیرهای مواصلاتی است
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در یک هفته اخیر، گزارش‌ها و اظهارات متناقضی درباره تحولات منطقه قفقاز جنوبی و برخی مسیرهای ترانزیتی منتشر شده و همچنین گمانه‌هایی هم درباره تغییر موضع ایران در زمینه مرزهای ژئوپلیتیکی در این منطقه مطرح شده است. این گمانه‌زنی‌ها تا چه حد قابل‌اتکاست و آیا اساساً تغییری در موضع رسمی ایران در این خصوص صورت گرفته است؟ گفت: تغییری در موضع ما ایجاد نشده است. اساساً در تحولات منطقه قفقاز جنوبی دو موضوع مطرح است، موضوع نخست مربوط به صلح و حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان. در این زمینه ما همواره بر ضرورت تسریع این موضوع و تصریح در امضای توافق تأکید کرده‌ایم و معتقدیم که این امر مفید است و می‌تواند به شکل‌گیری ثبات در منطقه منجر شود. ما ارمنستان را ترغیب کرده‌ایم و می‌کنیم که این موضوع را به‌صورت جدی پیگیری کند. در رابطه با موضوع مسیرهای ترانزیتی، ما همیشه از توسعه مسیرها حمایت کرده‌ایم و فکر می‌کنیم که این موضوع از حیث کمک به توسعه اقتصادی کشورها و گسترش همکاری‌های اقتصادی حائز اهمیت است.
بقائی افزود: نکته‌ای که همیشه بر آن تأکید کرده‌ایم این است که گسترش مسیرهای مواصلاتی به‌هیچ عنوان نباید مغایر با حاکمیت ملی دولت‌ها و تمامیت ارضی آنها باشد و نباید موجب تغییر در ژئوپلیتیک منطقه یا مرزهای شناخته‌شده، شود. نکته دیگری که در این چند روز مطرح شده، موضوع ورود بازیگران فرامنطقه‌ای به تحولات منطقه است. ما به‌صراحت اعلام کرده‌ایم که این موضوع به نفع امنیت و توسعه منطقه نیست و خوشحالیم که این شایعات مبنی بر مشارکت برخی طرف‌های فرامنطقه‌ای در روندهای مرتبط با جمهوری آذربایجان، از سوی بازیگران مختلف رد شده است. بنابراین، این موضوع را با دقت رصد می‌کنیم، چرا که با منافع کشور ما نیز در ارتباط است.
به طرف‌های اروپایی اطلاع داده ایم که صلاحیت استفاده از سازوکار موسوم به «پس گشت» را ندارند
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه پس از نشست اخیر ایران و تروئیکای اروپا در استانبول، خبرهایی مبنی بر پیشنهاد تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ از طرف اروپا مطرح شده است، آیا تروییکا چنین پیشنهادی به ایران داده‌اند و اگر بله، موضع تهران در قبال آن چیست؟ گفت: مذاکرات انجام شده و این گفتگوها متمرکز بر یک مسئله خاص بوده است. مسئله دیگری مطرح نشده است. طبیعی است که طرف‌های اروپایی روایت خودشان را از مذاکرات و مباحث مطرح‌شده ارائه دهند؛ این روایت الزاماً روایت ما نیست. باز هم تأکید می‌کنیم که طرف‌های اروپایی به دلایل مختلفی که من بارها ذکر کرده‌ام، صلاحیت استفاده از سازوکار موسوم به «سازگار» را ندارند. با این موضوع مخالفیم و دیدگاه خود را هم به اطلاع اورپا رسانده ایم.
آیا طرف‌های اروپایی می‌توانند خود را به‌عنوان طرف‌های متعهد به برجام تلقی کنند؟
در ادامه نشست خبری، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسش دیگری درباره مذاکرات میان ایران و تروئیکای اروپایی در روز جمعه سوم مرداد ماه در استانبول گفت: طرف‌های اروپایی مدت‌هاست تلاش کرده‌اند از یک نقطه یا یک مبحثی که در قطعنامه ۲۲۳۱ وجود دارد، به‌عنوان یک اهرم مذاکراتی برای اعمال فشار استفاده کنند. ما تأکید کرده‌ایم که این ابزار قطعاً کارایی ندارد. اتفاقی که در چند هفته اخیر رخ داد این بود که اساساً اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ توسط طرف‌های اروپایی، در پی حمایت آنها از تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا به ایران، زیر سؤال برده شد. بنابراین از آن زمان به بعد، با توجه به نقض فاحش تعهداتشان، حتی این پرسش مطرح است که آیا طرف‌های اروپایی می‌توانند خود را به‌عنوان طرف‌های متعهد به برجام تلقی کنند یا خیر.
سواستفاده اروپا از مکانیسم پس‌گشت با واکنش مقتضی ایران روبه رو خواهدشد
بقائی ادامه داد: طرف‌های اروپایی اساساً صلاحیت استفاده از این ابزار برای بازگرداندن تحریم‌ها را ندارند. ما این موضوع را به‌صراحت، هم در مذاکرات روز جمعه و هم پیش از آن اعلام کرده‌ایم. آنها نیز به‌خوبی آگاه‌اند که در صورت سوءاستفاده از این محمل، حتماً با واکنش مقتضی از سوی جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهند شد. چنین اقدامی نه‌تنها موضوع را پیچیده‌تر خواهد کرد، بلکه بدون تردید، مضرات آن متوجه طرف‌های اروپایی و رژیم صهیونیستی خواهد شد.
امیدواریم طرف های اروپایی با اقدام های مخرب اوضاع فی مابین را پیچیده تر از این نکنند
این تهدیدها به‌طور طبیعی واکنش‌هایی را در سطح جامعه ما در پی داشته است، هم در سطح نخبگان و هم در سطح افکار عمومی. شما نیز به گفت‌وگوها و مباحثی که در مجلس در این زمینه مطرح بوده، اشاره کردید. بنابراین، ما نسبت به این مباحث آگاه هستیم، اما امیدواریم طرف‌های مقابل حتماً متوجه مخاطرات مترتب بر سوءاستفاده از فرایندهایی که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش‌بینی شده، باشند و از پیچیده‌تر کردن این موضوع پرهیز کنند.
رژیم صهیونیستی از گروه‌های تروریستی ضدایرانی حمایت می‌کند
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اقدام تروریستی در شهر زاهدان و شهادت تعدادی از هموطنان گفت: این یک اقدام تروریستی کاملاً آشکار بود و متأسفانه سابقه هم دارد. در اینکه رژیم صهیونیستی از گروه‌های تروریستی ضدایرانی حمایت می‌کند، آنها را تأمین مالی کرده و کمک‌های مختلفی در اختیارشان می‌گذارد، تردیدی نیست؛ این مسئله در طول سال‌ها ثابت شده است. هدف رژیم صهیونیستی هم کاملاً مشخص است؛ ایجاد ناامنی در ایران و مخدوش کردن امنیت شهروندان ما. این اقدام تروریستی قطعاً محکوم است. نهادهای انتظامی و امنیتی ما با جدیت، عوامل و بانیان این جنایت کور را شناسایی خواهند کرد و حتماً آنها را مجازات خواهند نمود. کمااینکه شنیده‌اید تعدادی از این افراد در جریان همین حمله تروریستی کشته شده‌اند.
وی ادامه داد: این اقدامات در ادامه جنایات رژیم صهیونیستی علیه ایران معنادار بوده و معنای آن نیز این است که این رژیم از هیچ ابزاری برای ایجاد ناامنی و خدشه وارد کردن به امنیت ایرانیان فروگذار نمی‌کند. اما قطعاً این اقدامات، موجب جدی‌تر شدن عزم ما در مقابله با این جنایات و تعرضات خواهد شد.
اعلام خروج آمریکا از یونسکو به دلیل حمایت این سازمان از فلسطین بسیار زننده است
سخنگوی وزارت خارجه در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره اعلام خروج آمریکا از یونسکو گفت: اعلام خروج آمریکا از سازمان علمی، فرهنگی و اجتماعی ملل متحد (یونسکو)، بر اساس ادعای خودشان، به دلیل اتخاذ سیاست‌های تفرقه‌برانگیز، حمایت از فلسطین و مخالفت با اسرائیل صورت گرفته است. این سومین بار است که ایالات متحده آمریکا در مقاطع زمانی مختلف از یونسکو خارج می‌شود و ادامه روندی است که دولت جدید آمریکا در قبال نهادهای بین‌المللی در پیش گرفته است. این اقدام، شاهد روشنی بر غلبه رویکرد یک‌جانبه‌گرایانه بر جهت‌گیری‌های دولت آمریکاست.
وی خاطرنشان کرد: اما آنچه در این موضوع به‌طور خاص بسیار زننده است، اعلام خروج آمریکا از یونسکو به دلیل حمایت این سازمان از فلسطین، در شرایطی است که یک نسل‌کشی وحشتناک در جریان است. چنین اقدامی صرفاً به جسورتر شدن رژیم صهیونیستی و ترغیب آن به ارتکاب کشتار بیشتر در فلسطین اشغالی منجر خواهد شد و هیچ توجیهی برای آن وجود ندارد. بسیاری از مقامات نهادهای بین‌المللی و دولت‌ها نیز در این خصوص اعتراض و انتقاد کرده‌اند؛ نه صرفاً به این دلیل که یک کشور تصمیم گرفته عضویتش را در یک سازمان بین‌المللی خاتمه دهد، چرا که هر کشوری ممکن است در این زمینه تصمیم‌گیری کند، بلکه به این دلیل که این خروج عملاً به پیامی برای ادامه حمایت از جنایت‌ها و کشتار در سرزمین‌های اشغالی تبدیل شده است. این اقدام واقعاً غیرقابل پذیرش است و به‌نوعی مسئولیت بین‌المللی دولت آمریکا را در قبال این فجایع، بیش از پیش آشکار می‌کند.
قربانیان گرسنگی و بیماری در غزه، مردم عادی هستند و نه الزاما اعضای حماس
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره نقش کشورهای اروپایی در فجایع غزه گفت: اساساً کشورهای اروپایی باید واقعاً نسبت به فجایعی که در حال وقوع در فلسطین اشغالی است، پاسخگو باشند. یکی از دلایل شکل‌گیری روندی که منجر به نسل‌کشی آشکار در غزه شده، همین برخوردهای دوگانه و رویکردهای گزینشی و ناعادلانه در قبال مسئله فلسطین است. اینکه شما قربانی را به جای متجاوز بنشانید و او را محکوم کنید، صرفاً مشوق طرف متجاوز است برای اینکه به اقدامات خود ادامه دهد. کسانی که در غزه به دلیل گرسنگی، بیماری و جراحات ناشی از بمباران‌ها جان باخته‌اند، اعضای حماس نیستند، بلکه مردم فلسطین‌اند. ۶۰ هزار انسان بی‌گناه تا الان کشته و بیش از 150 هزار نفر زخمی شده‌اند.
وی با اشاره به اینکه غزه به یک منطقه غیرقابل سکونت تبدیل شده است، گفت: اطلاعاتی که سازمان‌های بین‌المللی ارائه داده‌اند، حاکی از آن است که حداقل ۴۰ سال زمان نیاز است تا آواربرداری کامل انجام شود. شما همه مختصات لازم برای شکل‌گیری یک دولت را از بین می‌برید و در عین حال ادعا می‌کنید که به دنبال شناسایی دولت فلسطین هستید. برای شکل‌گیری یک دولت، ما نیاز به سرزمین داریم؛ همان اندک سرزمینی که از فلسطین تاریخی باقی مانده نیز به سرزمین سوخته تبدیل شده است. شما نیاز به مردم دارید، مردمی که همگی در معرض نسل‌کشی هستند. نیاز به حکومت و حاکمیت دارید، در حالی که هیچ‌کدام از این موارد را برای فلسطینی‌ها قائل نیستید. بنابراین، مادامی‌که طرف‌های اروپایی رویکرد عادلانه‌ای نسبت به مسئله فلسطین اتخاذ نکنند و یک‌سویه فقط از یک رژیم اشغال‌گر و نژادپرست حمایت کنند، ما شاهد توفیقی در حل این موضوع نخواهیم بود.
ظرف دو هفته آینده، یکی از مقام‌های آژانس از ایران بازدید خواهد کرد
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی در خصوص موضع ایران در خصوص تداوم یا توقف غنی سازی در داخل گفت: موضع ما در خصوص غنی‌سازی خیلی صریح توسط وزیر محترم امور خارجه بیان شد. ما فکر می‌کنیم صورت‌مسئله بسیار ساده است: اگر قرار است جمهوری اسلامی ایران عضو معاهده عدم اشاعه باقی بماند، این ماندن باید همراه با بهره‌مندی از حقوق و مزایای مترتب بر این عضویت باشد. نمی‌توان انتظار داشت کشوری عضویت خود را در معاهده عدم اشاعه ادامه دهد، اما از حقوق تصریح‌شده در این معاهده، به‌ویژه در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، محروم بماند. بنابراین، تکلیف ادامه برنامه هسته‌ای ایران، از جمله غنی‌سازی، کاملاً روشن است.
شیوه نامه جدید همکاری با آژانس تعریف خواهد شد
بقائی در پاسخ به پرسشی در خصوص جزئیات مربوط به وضعیت موجود در تأسیسات هسته‌ای ایران که هدف حملات غیرقانونی آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار گرفته‌اند، گفت: ما منتظر دریافت گزارش‌های مربوطه از سازمان تخصصی ذی‌ربط، یعنی سازمان انرژی اتمی هستیم. در مورد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز باید بگویم که ما همچنان طرف موافقت‌نامه‌های پادمان هستیم. قرار است یک شیوه‌نامه جدید با آژانس تعریف کنیم، با در نظر گرفتن مصوبه مجلس شورای اسلامی که برای ما الزام‌آور است، تا ببینیم چگونه می‌توانیم همکاری‌ها را ادامه دهیم. احتمالاً ظرف دو هفته آینده، یکی از مقام‌های آژانس از ایران بازدید خواهد کرد و در جریان این دیدار، قرار است درباره ابعاد فنی این موضوعات گفت‌وگو صورت گیرد.
سیاست ایران در قبال رژیم صهیونیستی اصولی بوده و ما این رژیم را به رسمیت نمی‌شناسیم
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره تغییر سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال رژیم صهیونیستی گفت: سیاست ما، سیاستی اصولی بوده و ما رژیم صهیونیستی را به رسمیت نمی‌شناسیم و معتقدیم که این رژیم بر مبنای اشغال سرزمین فلسطین بنا شده است. مادامی که حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین محقق نشود، متأسفانه آرامش در منطقه ما برقرار نخواهد شد. بنا بر گزارش‌های صریح سازمان‌های بین‌المللی، موجودیت صهیونیستی در حال حاضر دارای یک ساختار نژادپرستانه است و از سوی دیگر در حال ارتکاب یک نسل‌کشی آشکار می‌باشد. بنابراین، موضع ما کاملاً اصولی است و هیچ تغییری در آن صورت نگرفته است.
برنامه‌ای برای سفر رئیس‌جمهور محترم به افغانستان به ما ابلاغ نشده است
بقائی در پاسخ به پرسشی درباره برخی گمانه زنی ها پیرامون سفر مسعود پزشکیان به کابل گفت: آنچه در رسانه‌ها مطرح شد، شاید به‌طور دقیق منعکس نشده باشد. در حال حاضر، برنامه‌ای برای سفر رئیس‌جمهور محترم به افغانستان به ما ابلاغ نشده است. آنچه مطرح شد، ابراز علاقه و حسن‌نیت جمهوری اسلامی ایران و تأکید ایشان بر تداوم سیاست حسن همجواری و برادری با افغانستان به‌عنوان یک کشور همسایه، مسلمان و دارای پیوندهای تاریخی بود. همچنین بیان شد که در صورت فراهم شدن تمهیدات مناسب و مقدمات لازم، این موضوع قابل بررسی خواهد بود.
شناسایی حکومت طالبان یک تصمیم حاکمیتی مربوط به کشورها است
سخنگوی وزارت خارجه در خصوص موضوع احتمال شناسایی کامل حکومت طالبان در افغانستان گفت: بله، برخی کشورها این اقدام را انجام داده‌اند. موضوع شناسایی یک تصمیم حاکمیتی است که کشورها بنا بر مصالح و منافع ملی خود درباره آن تصمیم‌گیری می‌کنند و ما نیز به این تصمیمات احترام می‌گذاریم. همان‌طور که اشاره کردید، ما با افغانستان تماس‌ها و مراودات متعددی در زمینه‌های مختلف داریم و مصمم هستیم این روابط مفید و سازنده میان دو کشور را ادامه دهیم. در مورد شناسایی نیز، هر زمان که به جمع‌بندی لازم برسیم، آن را اعلام خواهیم کرد.
وی در ادامه با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی وزیر خارجه با وزیر امور خارجه حکومت سرپرست افغانستان، گفت: این تماس در ادامه تماس‌هایی است که وزیر محترم امور خارجه با تمرکز بر موضوع غزه انجام داده‌اند. همان‌طور که پیش‌تر عرض کردم، تلاش وزارت امور خارجه این است که حداقل در سطح سازمان همکاری اسلامی، تحرکی جدی برای اقدام فوری در جهت کمک‌رسانی به مردم مظلوم غزه ایجاد شود.
موافقت‌نامه ۱۹۷۵ الجزایر همچنان مبنای تعیین حدود مرزی میان ایران و عراق است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره ارتباطات در حال گسترش میان ایران و عراق، به‌ویژه اینکه برای نخستین بار قرار است از کشتی به‌عنوان وسیله‌ای برای حمل‌ونقل زائران اربعین استفاده شود، و اینکه آیا از این فرصت و از وضعیت سیاسی مطلوب موجود می‌توان برای پیگیری موضوعاتی مانند تعیین حدود مرزی و حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده بهره‌برداری کرد یا نه، گفت: این موضوع، طبیعتاً نیازمند همکاری و هماهنگی دو طرف است. دوستان ما در بخش حقوقی وزارت امور خارجه و همچنین وزارت کشور، به‌عنوان نهادهای ذی‌صلاح در موضوعات مرتبط با مرزها، به‌طور جدی پیگیر این مسئله هستند.
بقائی با اشاره به اینکه برای ما و همچنین برای طرف عراقی، موافقت‌نامه ۱۹۷۵ الجزایر یک سند معتبر و موجود محسوب می‌شود که مبنای تعیین حدود مرزی میان دو کشور است، گفت: در همین چارچوب، اقدامات دیگری نیز از جمله موضوع لایروبی باید انجام شود. بر همین اساس، همکاران ما در بخش حقوقی وزارت امور خارجه با جدیت در حال پیگیری هستند تا این موضوع در قالب کمیته‌های مرتبط با عهدنامه ۱۹۷۵ الجزایر به‌صورت مؤثر و سازنده پیش برود. همه دولت‌ها، بر اساس اسناد بین‌المللی برای توقف جنایات غزه وظیفه دارند.
ترکیه به دنبال برگزاری فوری نشست دوره‌ای سازمان همکاری اسلامی درباره غزه است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره تلاش‌های صورت گرفته در رابطه با بحران غزه گفت: در حال حاضر جان‌های عزیزی به دلیل گرسنگی، از دست می‌روند و یا حتی بدتر از آن، در صف دریافت غذا به رگبار بسته می‌شوند که این واقعاً دردناک‌تر است. ضمن اینکه تمرکز ما بر کشورهای اسلامی و منطقه‌ای است که به‌عنوان کشورهایی که هم از لحاظ دینی و هم جغرافیایی، احساس نزدیکی و تعلق بیشتری نسبت به مردم مظلوم فلسطین دارند و به دلیل وجود سازوکاری به نام سازمان همکاری اسلامی، تمرکزمان را بر این کشورها معطوف کرده‌ایم. در عین حال، از اینکه اقدام برای کمک به مردم فلسطین، یک وظیفه و مسئولیت بین‌المللی است؛ غافل نبوده‌ایم. تک‌تک دولت‌ها، بر اساس اسناد بین‌المللی، منشور ملل متحد، معاهدات چهارگانه ژنو ۱۹۴۹، و مهم‌تر از همه، طبق معاهده مقابله با نسل‌کشی سازمان ملل متحد، وظیفه دارند برای توقف این جنایات اقدام کنند.
وی افزود: ترکیه، به‌عنوان رئیس دوره‌ای سازمان همکاری اسلامی، در تلاش است تا این اجلاس هرچه سریع‌تر برگزار شود. تماس‌های ما نیز با عربستان، به‌عنوان کشور میزبان سازمان، و با ترکیه، ادامه دارد. ما امیدواریم که دست‌کم این اقدام در سطح بین‌المللی بتواند تحرکی در روند کمک به مردم فلسطین ایجاد کند.
جلسه سه‌جانبه ایران، چین و روسیه بر موضوع هسته‌ای متمرکز بود
اسماعیل بقائی در پاسخ به پرسشی درباره جزئیات نشست سه جانبه ایران، روسیه و چین در تهران گفت: جلسه سه‌جانبه ایران، چین و روسیه متمرکز بود بر موضوع هسته‌ای، قطعنامه ۲۲۳۱ و مباحثی که به همین حوزه، از جمله تهدیدهای مطرح‌شده درباره سازوکار موسوم به «ماشه» مربوط می‌شود. بنابراین، اساساً در این جلسه قرار نبود درباره سایر موضوعات گفت‌وگویی صورت گیرد.
به پایبندی رژیم صهیونیستی به توقف تجاوز اعتماد و اطمینان نداریم
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اهمیت دیپلماسی گفت: دیپلماسی همواره ابزاری برای صیانت از منافع ملی است و قاعدتاً وزارت امور خارجه مسئولیت دارد با رصد تحولات و شناسایی فرصت‌ها، هر زمان که لازم بداند؛ بر مبنای تصمیم‌گیری‌هایی که در سلسله‌مراتب تصمیم‌گیری کشور وجود دارد، از این ابزار استفاده کند.
به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان به پایبندی رژیم صهیونیستی، به قول و قرارهایی که می‌گذارد، اطمینان داشت. در تمامی مواردی که طی این هشت دهه آتش‌بس‌هایی ایجاد شده، بعد از آن آتش‌بس‌ها، نقض تعهدات از سوی این رژیم رخ داده است. آنچه برای ما چه در رابطه با رژیم صهیونیستی و چه هر طرف طمع‌کار دیگری نسبت به آب و خاک ایران، اطمینان‌بخش است، توانمندی دفاعی و نظامی خودمان است؛ توانمندی که قطعاً هر متجاوزی را از تکرار تجاوزاتش پشیمان خواهد کرد.
موجودیتی که بنای آن بر اشغال استوار است محکوم به شکست است
سخنگوی وزارت خارجه در خصوص مواضع ایران نسبت به مباحث مرتبط با فلسطین گفت: مواضع ما بسیار روشن و سابقه ما نیز در این زمینه کاملاً شفاف است. ما از هیچ تلاشی برای تحقق حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین فروگذار نکرده‌ایم. حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین، حقی است که در حقوق بین‌الملل به رسمیت شناخته شده و بنابراین تعهدی است برای همه دولت‌ها جهت کمک به تحقق این حق و شکل‌گیری یک دولت فلسطینی با تمامی مختصاتی که پیش‌تر عرض شد.
بقائی افزود: ما کشوری هستیم که از مدت‌ها پیش طرحی بسیار روشن مبنی بر ضرورت برگزاری یک همه‌پرسی با مشارکت همه ساکنان اصلی فلسطین اعم از مسیحی، یهودی و مسلمان را مطرح کرده‌ایم. بنابراین، آن دسته از مباحثی که مطرح می‌شوند و در چارچوب مظلوم‌نمایی رژیم صهیونیستی قرار دارند، اساساً با چنین طرحی سازگار نیستند. در عین حال، واقعیت این است که ما همواره گفته‌ایم ظلم پایدار نمی‌ماند. موجودیتی که بنای آن بر اشغال استوار بوده و همچنان بر کشتار انسان‌های بی‌گناه و حذف ساکنان اصلی سرزمین فلسطین اصرار دارد، قطعاً محکوم به شکست است.
بیش از ۱۵۰ صفحه سند درباره جنایات رژیم صهیونیستی و آمریکا ثبت شده است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره روند ثبت غرامت از آمریکا به دلیل حمله نظامی علیه ایران توضیح داد: اولین مرحله برای چنین موضوعی، مستندسازی جنایات و ثبت مستندات مربوط به تخلفات و جنایات بین‌المللی صورت‌گرفته است. ما این کار را از همان روزی که تجاوز رژیم صهیونیستی آغاز شد، انجام داده‌ایم. بالغ بر ۱۵۰ صفحه سند؛ حداقل به‌عنوان مکاتبات و نه ضمائم آن که بسیار بیشتر است، در سازمان ملل متحد و سایر سازمان‌های مربوطه ثبت کرده‌ایم. کمیته‌ای در معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری ایجاد شده که وزارت امور خارجه، از طریق بخش حقوق بین‌الملل خود، در آن عضویت و نقش فعال دارد. ما این موضوع را به‌صورت جدی پیگیری می‌کنیم. موضوع شناسایی مبانی صلاحیتی و سایر ابعاد حقوقی نیز به‌صورت کاملاً جدی در دستور کار ما قرار دارد.
حق‌آبه در همه گفت‌وگوها با طرف افعانستانی مطرح است
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت مطالبه حق‌آبه ایران از حکومت سرپرستی افغانستان گفت: موضوع حق‌آبه، در تمامی گفت‌وگوها از جمله در گفت‌وگوی اخیر که تمرکز آن بر موضوع غزه بود، در چارچوب مرور روابط دوجانبه با افغانستان مطرح شد. این مسئله در همه نشست‌ها و گفت‌وگوها با طرف‌های افغانستانی مورد بحث قرار می‌گیرد.
وی در ادامه در پاسخ به سوال دیگری گفت: در خصوص موضوع میدان گازی آرش نیز، این مسئله در بخش‌های حقوقی و مرزی وزارت امور خارجه با طرف‌های ذی‌ربط کویتی تقریباً به‌صورت مستمر در حال پیگیری است.
شرط هر مذاکره‌ای، تغییر رفتار و تغییر نگاه نسبت به اصل مذاکره است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره شرایط بازگشت به میز مذاکرات از سوی ایران و دریافت تضمین‌هایی در این زمینه توضیح داد: بزرگ‌ترین تضمین ما، قدرت ماست. اما واقعیت این است که آمریکا، علاوه بر ارتکاب یک جنایت بین‌المللی و نقض فاحش منشور سازمان ملل متحد و حقوق بین‌الملل، ضربه شدیدی به اصل دیپلماسی و مذاکره وارد کرد و این را نباید دست‌کم گرفت. اینکه دو کشور در حین مذاکره، در حالی‌که برای دور بعدی مذاکره قرار گذاشته‌اند و قرار است گفت‌وگو داشته باشند، یکی از طرف‌ها نایب خود را تشویق به تجاوز نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیزی که ۲۴ ساعته تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشته و به‌هیچ‌عنوان امکان انحراف به سمت تسلیحات ندارد؛ بی‌سابقه است.
بقائی ادامه داد: بنابراین، هیچ توجیهی برای این حمله نظامی قائل نیستیم. نکته‌ای که مذاکره‌کنندگان ما بر آن تأکید کرده‌اند، این است که شرط هر مذاکره‌ای، تغییر رفتار و تغییر نگاه نسبت به اصل مذاکره است. قرار نیست مذاکره یا دیپلماسی ابزاری برای زورگویی و ارعاب طرف مقابل باشد. مادامی‌که ما اطمینان حاصل کنیم که مصالح و منافع ما از طریق مذاکره تأمین می‌شود، حتماً در استفاده از دیپلماسی برای این منظور درنگ نخواهیم کرد.
قوه قضاییه ایران تلاش می‌کند اجرای مجازات اعدام را محدود به جنایات یا جرائم بسیار شدید سازد
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره گزارش‌های برخی از نهادهای حقوق بشری درباره موضوع اعدام، گفت: این گزارش‌ها تازگی ندارد و تعداد زیادی از کشورها دیدگاه‌های متفاوتی در مورد مجازات اعدام دارند. برخی از کشورها قوانین خود را اصلاح کرده‌اند تا مجازات اعدام را حذف کنند، اما تعیین نوع مجازات؛ طبق حقوق بین‌الملل، بر عهده کشورهاست تا با توجه به شدت جرائم و موازین قانونی خود، در مورد نوع مجازات تصمیم‌گیری کنند.
بقائی افزود: اعدام در قوانین داخلی ایران، برای مجموعه‌ای از شدیدترین جرائم پذیرفته شده است. در بسیاری از کشورهای دیگر نیز مجازات اعدام پیش‌بینی شده است. با این حال، تلاش قوه قضاییه ما این است که اجرای این مجازات محدود به جنایات یا جرائم بسیار شدید شود و معمولاً نیز پس از طی مراحل طولانی، در قالب دادرسی عادلانه و تأیید نهایی این احکام در دیوان عالی کشور، اجرا می‌شود.
به بازگشت تحریم های شورای امنیت واکنش نشان خواهیم داد
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره گمانه‌های مطرح شده پیرامون فعال‌سازی اسنپ‌بک از سوی اروپا و تمهیدات ایران در این زمینه گفت: همه این‌ها فرض‌هایی است که مطرح می‌شود و ما در زمان مقرر، درباره هر دو احتمالی که مطرح شده تصمیم‌گیری خواهیم کرد، چه این اتفاق در ابتدا رخ دهد و چه در میانه مسیر. مهم این است که اگر چنین چیزی واقع شود، یعنی اگر تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد بخواهد مجدداً علیه ایران اعمال شود که ما هیچ دلیل و مبنای حقوقی برای این اقدام نمی‌شناسیم قطعاً واکنش ما انجام خواهد شد. مجدداً تأکید می‌کنم که اصولاً هیچ مبنای حقوقی برای بازگرداندن این تحریم‌ها وجود ندارد. تأکید ایران این است که در موعد مقرر، موضوع ایران باید از دستور کار شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شود. هر چیزی غیر از این، از نظر ما غیرقابل پذیرش است.
وزیر امور خارجه آمریکا قدرت تخیل بالایی دارد
سخنگوی وزارت خارجه ایران در پاسخ به سوالی درباره ادعای وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر درخواست کمک ایران از روسیه، چین و کره شمالی در طول جنگ تحمیلی گفت: قرار نیست درباره هر ادعای ساختگی یا حرف بی‌ربطی واکنش نشان دهیم. وی قوه تخیل بالایی دارد و این تخیلات را به‌عنوان خبر منتشر می‌کند.
ایران ترجیح داد نشست با تروئیکا در استانبول برگزار شود سخنگوی وزارت امور خارجه درباره انتخاب استانبول به عنوان محل برگزاری گفت‌وگو با اروپا گفت: ایران ترجیح دادی که نشست با سه کشور اروپایی در استانبول برگزار شود. بقائی درباره تلاش دولت و قوه قضائیه برای بازگشت ایرانیان خارج از کشور هم گفت: اداره کل ایرانیان در وزارت امور خارجه و معاونت کنسولی برای تسهیل بازگشت و رفت و آمد ایرانیان پیگیر بوده و این دستور کار ثابت ماست. همزمان این وزارتخانه لایحه حمایت از ایرانیان را پیگیری می کند که در مجلس در حال نهایی شدن است و موارد بیشتر را با توجه به تدابیری که در سطح کلان اتخاذ می‌شود، از سخنگوی دولت می‌توان پیگیری کرد.
طرح موضوعاتی غیرهسته‌ای نشان‌دهنده سردرگمی طرف مقابل است
او در پاسخ به سوالی درباره تلاش فرانسه برای مطرح کردن موضوعاتی غیرهسته‌ای و ایجاد ارتباط بین آن و مسئله مکانیسم ماشه گفت: «این اقدام نوعی ابزار باج‌خواهی است. هر مذاکره‌ای ۲ طرف دارد. موضوع مذاکرات ما با طرف اروپایی مشخص است. موضوع آن رفع تحریم‌ها و هسته‌ای است. مطرح شدن موضوعاتی غیرهسته‌ای نشان‌دهنده سردرگمی طرف مقابل است. از طرفی، اکنون ملت ایران و جمهوری اسلامی ایران بسیار بیشتر از قبل مصمم هستند که از همه دارایی‌های خود و توانمندی‌های دفاعی خود صیانت کنند.» سخنگوی وزارت خارجه ایران تأکید کرد: «برای همه روشن شد که توانمندی‌های دفاعی ایران تنها چیزی است که می‌تواند از ایران دفاع کند. ایران به هیچ عنوان درباره این توانمندی‌ها مذاکره نخواهد کرد.»
آلمان نمی‌تواند از مسئولیت خود شانه خالی کند
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که دادگاه قانون اساسی آلمان شکایت یمن درباره استفاده آمریکا از پایگاه آلمانی علیه این کشور را رد کرده اما از این پایگاه علیه ایران هم استفاده شده، درباره عدم پذیرش مسئولیت آلمان گفت: جزییات را را بخش حقوقی بررسی خواهد کرد اما رای صادر شده از لحاظ حقوقی قابل خدشه است. بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل استفاده از سرزمین یا امکانات یک کشور از سوی کشور دیگر علیه کشورهای ثالث منع شده است و موجب مسئولیت بین‌المللی آن کشور می‌شود. در سال‌های اخیر شاهد استفاده آمریکا از این پایگاه برای اقدامات ایضایی علیه شهروندان ایرانی بودیم. این ادعا از لحاظ حقوقی مخدوش است و حتی حقوق‌دانان آلمانی از آن انتقاد کردند. کشوری که پایگاه خود را آگاهانه در اختیار کشوری دیگری برای سازماندهی و اجرای اقدامات تجاوزکارانه علیه کشور ثالث قرار دهد، نمی‌تواند از مسئولیت خود شانه خالی کند و به نوعی همدست کشور متعرض محسوب می‌شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اظهارات فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه درباره مذاکرات ایران و آمریکا، تصریح کرد که فعلا برنامه‌ای برای مذاکره با آمریکا نداریم و هر زمان منافع و مصالح جمهوری اسلامی ایران ایجاب کند در این مورد تصمیم گرفته و اعلام می‌کنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره طرح موضوعاتی چون توان دفاعی و موشکی ایران از سوی کشورهای اروپایی مانند فرانسه گفت: هر مذاکره‌ای ۲ طرف دارد. موضوع مذاکرات ما با طرف اروپایی روشن و رفع تحریم‌ها و هسته‌ای است. طرح گاه و بی‌گاه موضوعات غیرمرتبط با موضوع مذاکرات صرفا نشان‌دهنده سردرگمی طرف‌های مقابل است. ملت ایران و جمهوری اسلامی ایران بیشتر از یک ماه قبل مصمم هستند که از همه دارایی‌های خود که ابزار دفاع دربرابر شرارت‌های و تجاوز خارجی صیانت کنند. بقائی تأکید کرد: برای همه روشن شد که توانمندی‌های دفاعی ایران تنها چیزی است که می‌تواند از ما دفاع کند و محصول تلاش و کوشش دانشمندان و جوانان ایران است. بنابراین درباره موضوعات مرتبط با توانمندی‌های خود مذاکره نخواهیم کرد.
اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا مصرف داخلی دارد
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره ادعای رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر نابودی تاسیسات هسته ای ایران و نیز اظهارات مداخله‌جویانه وی درباره غنی‌سازی هم گفت: درباره سخنانی که برای مصارف داخلی آمریکا مطرح می‌شود صحبت نمی‌کنم موضع ایران درباره موضوع هسته‌ای و غنی‌سازی روشن است و نیازی به تکرار ندارد.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین درباره فضاسازی‌ها و ادعاهای رژیم صهیونیستی درباره ترور مقامات آمریکایی هم توضیح داد: این فضاسازی‌ها از هشت ماه قبل شروع شد. هدف از این هیاهوها، وارونه سازی حقایق بوده و این مسئله بسیار وقیحانه است. کسانی که خود نه تنها تهدید می‌کنند بلکه تهدیدات خود را عملی هم می‌کنند و به جان جمعی از شریف‌ترین شهروندان ایران سوقصد کرده و آنها را به قتل رساندند بسیار وقیحانه است. اهداف رژیم صهیونیستی مشخص بوده و از هر ابزاری برای مظلوم نمایی استفاده می‌کند. این رژیم همزمان با کشتار در غزه خاک دو کشور را به اشغال خود درآورده و به کشورهای مختلف تجاوز نظامی انجام داده است. وی افزود: آنها به دنبال ایجاد هیاهو در فضای رسانه‌ای آمریکا هستند تا اینگونه جلوه دهند که ایران درصدد ترور مقامات آمریکایی است. از سوی دیگر شما نمی‌توانید علیه مقامات یک کشور و شخصیت‌های محترم از منظر ملی و مذهبی از عبارات و اظهارات توهین و تهدیدآمیز سخیف استفاده کنید و انتظار داشته باشید جامعه مدنی و مذهبی و پویای ایران سکوت کرده و اعتراض نکرده و نگرانی خود را مطرح نکند. بقائی گفت: صدور فتوا بدون ارائه مصداق نشان دهنده عصبانیت جامعه مذهبی ایران هم در داخل و هم خارج است و آنها باید به عملکرد خود در این زمینه رجوع کرده و اظهارات سخیف خود را متوقف کنند./ایرنا
