به گزارش خبرنگار سرویس اجتماعی عصرپرس، محمدرضا شانهساز در نشست خبری که در سازمان غذا و دارو برگزار شد، با تاکید براینکه سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت به عنوان یکی از حوزه هایی که در طول سالهای قبل از شیوع بیماری کرونا با تحریمهای ظالمانه مواجه بوده، گفت: وزارت بهداشت همواره تلاش داشته که در تبدیل تهدیدها به فرصت با مدیریتی جدی اقدام کند و وزیر بهداشت نیز مستقیما به این حوزه نظارت داشتند و با تشکیل قرارگاه حوزه دارو و تجهیزات پزشکی در زمینه تامین و تدارک و در عین حال تحقق شعارهای سال حضور و نظارت مستقیم داشتند.
شانه ساز در ادامه با بیان اینکه ما در سال گذشته در مجموع ارز نیمایی، بانکی و اشخاص شاهد رشد دو درصدی ارز بری بودیم، گفت: با توجه به بحران کرونا ما در تهیه و تدارک اقلام و تجهیزات پزشکی ، دارو و مکمل ها برنامه زیری های را انجام داده ایم که در محصولات وارداتی ۳۱ درصد کاهش واردات را داشتیم.
کاهش 22 درصدی واردات تجهیزات پزشکی
وی با اشاره به اینکه در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی ۴۵ درصد تغییر مثبت داشتیم، گفت: در زمینه ماسک، ونتیلاتور، کیتها ۴۵ درصد افزایش ارزبری مواد اولیه و ۲۲ درصد کاهش واردات را داشتیم. در حوزه مکمل و اقلام طبیعی و سنتی و شیرخشک در حوزه مواد اولیه ۴۸ درصد شاهد تغییرات مثبت بوده و ۷۴ درصد کاهش واردات را انجام دادیم.
رئیس سازمان غذاو دارو گفت: در مجموع در بحث غذا و آرایشی و بهداشتی با اینکه ارزبری و تامین ارز و نیازهای ارزی مستقیما برعهده سازمان غذا و دارو نبوده، در آن محدودهای که قانون به ما اجازه میداد همین رویکرد را ادامه دادیم. با تلاشها و پیگیریهایی که کردیم مدت صدور IRC هایی که مجوز واردات بود را توانستیم از بالای ۴۵ روز تا دو ماه به ۲۴ ساعت کاهش دهیم که به نوعی پشتیبانی و حذف موانع تولید است.
افزایش 213 درصدی تولیدات داخل
شانهساز گفت: در حوزه ریالی دارو و مواد تحت کنترل ۸۲ درصد بازار به نفع تولید داخل چرخش مثبت داشته است و محصولات وارداتیمان ۲۶ درصد کاهش یافته است. تجهیزات و ملزومات پزشکی 213 درصد تولید داخلی رشد داشته و وارداتمان در این حوزه تنها 10 درصد رشد داشته است که البته از نظر بحث شرایط خاص کرونا این افزایشها قابل توجیه است.
وی ادامه داد: در حوزه مکملها نیز 51 درصد شاهد رشد شرکتها و بازار تولیدات داخلی بودیم و محصولات وارداتی 92 درصد کاهش یافت. در مجموع تولید داخلی ما 92 درصد رشد نشان داده و وارداتمان نیز کاهش 21 درصدی را نشان میدهد.
رشد صدور مجوزهای تولید داخل
شانه ساز ادامه داد: در حوزه مجوزهای صادراتی هم شاهد تغییرات به نفع تولید داخلی بودیم و به هر حال همه این اعداد و ارقام مبین تحقق شعارهای سالی بود که از سوی مقام معظم رهبری اعلام شد و نشان از برنامهریزیهایی بود که در وزارت بهداشت انجام شد. در حوزه آرایشی و بهداشتی تعداد پروانههای تولید داخلی ما 9.3 رصد رشد داشت؛ در حالی که واردات47.5 درصد کاهش را نشان داد یا در حوزه غذا در تولید 96.4درصد رشد و واردات تنها 3.7 درصد رشد را نشان میدهد.
رییس سازمان غذا و دارو گفت: در مجموع در حوزه دارو و تجهیزات و داروهای طبیعی و مکمل و آرایشی و بهداشتی 76 درصد شاهد رشد تعدادی پروانههای تولید داخل و 41 درصد کاهش پروانههای وارداتی هستیم.
افزایش تولید 1500 دستگاه ونتیلاتور
وی تاکید کرد: در زمینه مبارزه با کرونا هم همین جهشها را داشتیم. همه شاهد بودند که ظرف ۴۵ روز موفق شدیم از حدود 120 تا 150 هزار تولید عددی ماسک سه لایه به حدود ۴۵ میلیون عدد ماسک برسانیم. در زمینه ونتیلاتور نیز همین اتفاق افتاد و پیش از این حدود 100 دستگاه ونتیلاتور تولید میشد که امسال به 1500 رسیده است. در زمینه کیت تولیدمان صفر بود، اما اکنون خودکفا هستیم.
توان ایران در تولید واکسن کرونا
شانه ساز ادامه داد: در زمینه داروهای مقابله با کرونا توانستیم همه این داروها را در کمتر از سه ماه در داخل تولید کنیم و حتی مواد اولیه آن را هم تولید کردیم. زیرا میدانستیم که دنیا با ما بازی خواهد کرد و تلاش میکند که مردم ما در سایه تحریمها صدمه ببینند که خوشبختانه به برنامه ریزی و تلاش تولیدکنندگان اجازه ندادیم این اتفاق رخ دهد و امروز هم در زمینه واکسن میبینید که جمهوری اسلامی توانسته همه پلتفرمهای واکسن در دنیا را دنبال و راهاندازی کند. این اتفاقات مجموعهای از تصمیمات و برنامهریزیهایی است که از فروردین سال گذشته آغاز شد.
تولید میلیونی واکسن کرونا داخلی در خردادماه
رئیس سازمان غذا و دارو با تاکید براینکه از همان ابتدای چشم داشتی به واردات نداشتیم، گفت: گرچه که در زمینه واردات واکسن از هیچ تلاشی فروگذار نکردیم. و در بحث کوواکس علی رغم همه مشکلات مربوط به تحریم ها در زمینه انتقال ارز با کمک بانک مرکزی زمینه را فراهم کردیم و امروز امیدواریم که در خرداد ماه بتوانیم اولین مجموعه میلیونی واکسن تولید داخل را داشته باشیم و به تبع آن در ماههای بعدی اعداد به رقمی بالای ۱۰ میلیون افزایش خواهد داشت و این بیانگر این است که میتوانیم تا پایان سال نگرانی تامین واکسن را علاوه بر جمعیت اولویتدار خودمان، برای سایر گروههای جمعیتیمان برطرف کنیم.
شانه ساز ادامه داد: سازمان غذا و دارو از حدود ۱۰ سال قبل موفق شده بود که گواهی نظارت بر تولید و عرضه واکسن را از سازمان بهداشت جهانی دریافت کند و توانست رجیستر شود. به این معنی است که هر واکسنی را که سازمان غذا و داروی ایران تایید میکند، از نظر سازمان جهانی بهداشت میتواند در لیست تامین واکسن قرار گیرد. با تلاشی که در سال گذشته شد و با تغییر ضوابط و آیین نامه های معمول، علاوه بر اینکه در کوران تامین تجهیزات پزشکی بودیم، داروهای مختلفی را هم داشتیم که همه آنها را تولید کردیم و در عین حال از بحث کیفیت هم غافل نبودیم.
معرفی نامه واردات واکسن به بیش از ۳۵ شرکت بخش خصوصی
وی ادامه داد: به هر حال واکسن یک کالایی است که کاملا در اختیار دولتها است و شرکتها و بخش خصوصی نتوانستند در این زمینه فعالیت جدی را داشته باشند. دولتها روی این بخش دست گذاشتند و اجازه نمیدهند که شرکتها به صرف منافع اقتصادی خودشان گردش را ایجاد کنند.
شانه ساز ادامه داد: ما به هیچ وجه دست بخش خصوصی را نبستیم و در فراخوانی که در تیر ماه ۱۳۹۹ داشتیم و همزمان به فراخوان واکسن آنفلوآنزا، اداره کل دارویمان اعلام کرد که اگر کسی میتواند واکسن کرونا را وارد کند، ما استقبال میکنیم و بعد از آن هم سه تا چهار مرتبه در فراخوانهای رسمی که در سایت سازمان غذا و دارو اعلام شد، ادارهکل داروی ما در زمینه واردات از سوی بخش خصوصی اعلام آمادگی و حمایت کرد، اما تا امروز نتوانستند اقدام جدی را انجام دهند.
وی افزود: با مصوبه ۱۴ فروردین ستاد ملی مبارزه با کرونا این فعالیتها وارد بخش جدیتری شد. حدود ۴۹ شرکت بخش خصوصی به اداره کل دارو اعلام آمادگی کردند و برای بیش از ۳۵ شرکت معرفینامه صادر شد، اما تا امروز هنوز هیچ یک از این شرکتها نتوانستند مدارک و مستندات حداقلی را که بیانگر واردات از منابع رسمی و اصلی باشد، ارائه دهند.
۲۰۰میلیون دُز واکسن تقلبی کرونا در دنیا
شانهساز گفت: متاسفانه امروز سوداگران در حوزه واکسن دست از تقلب و قاچاق برنداشند. به طوری که سازمان جهانی بهداشت در نامهای اعلام کرد که حدود ۲۰۰ میلیون دُز واکسن تقلبی در دنیا هست که ما باید اقدامات پیشگیرانه خودمان را هم برای واکسنی که قرار است وارد شود، انجام دهیم و مراقبتهای لازم را داشته باشیم. به هر حال ۳۵ معرفی نامه داده شده که هنوز هیچ کدام به اجرا نرسیده است.
پولی بابت واکسن از کسی دریافت نمی شود
وی تاکید کرد: تا امروز قرار نیست که بابت واکسن کرونا از کسی پولی دریافت شود. اولا واکسنهایی که وارد میشود، عمدتا باید به وزارت بهداشت تحویل داده شود تا در سازوکار اولویتهای تعیین شده از سوی همکارانمان در معاونت بهداشتی تزریق شود. البته درخواستی از سوی برخی شرکتهای تولیدکننده و اتاق بازرگانی وجود داشته که با توجه به اینکه در شرایط مختلف قرمز و نارنجی و سایر حالتها، تولید باید کار خودش را انجام دهد و کارگران در محلهای پرترددی هستند، درخواست کردند که برخی شرکتها هزینه واکسیناسیون پرسنل خودشان و همزمان واردات واکسن را انجام دهند و پرسنل خودشان را واکسینه کنند.
وی افزود: این پیشنهادی است که از سوی برخی تولیدکنندگان داده شده و ما مخالفتی با آن نکردیم. البته قرار نیست که پرسنل و کارگران بابت واکسیناسیون پولی بپردازند. ما همه واکسنهایی را که وارد میشود، برچسبگذاری کرده و برچسب با کد ملی فرد دریافت کننده واکسن مطابقت داده میشود. همه اینها همزمان انجام میشود.
آخرین وضعیت تولید داخلی و تولید مشترک واکسن در کشور
شانه ساز گفت: در زمینه تولید داخلی واکسن هم چهار شرکتمان تاکنون موفق شدند از سازمان غذا و دارو مجوز انجام مطالعات بالینی را دریافت کردند و خوشبختانه از سوی رسانهها اطلاعرسانی میشود. دو شرکت هم در زمینه تولید مشترک و تحت لیسانس از ما مجوز دریافت گرفتند که به مراحل خوبی دارند میرسند. دو شرکت ما که با اسپوتنیک و موسسه گامالیا که صاحب پروانه اسپوتنیک وی است، قرارداد بستند که یکی از آنها اکتوور است که مراحل تولیدش پیش رفته و یکی هم سیناژن است.
وی ادامه داد: همچنین بحث تولید مشترک واکسن از سوی انستیتو پاستور ایران با طرف کوبایی است و یک شرکت دیگر ما هم دارد با یک شرکت استرالیایی اقدامات جدی را دنبال میکند. باز هم برای ما ثابت شد که باید تکیه اصلیمان به تولیدکنندگان داخلیمان باشد و در این زمینه باید کمتر به خارج چشم داشته باشیم. البته به هیچ وجه از واردات غافل نبودیم. ما مطمئن هستیم که ظرف چند ماه آینده در تولید به نتایج خوبی میرسیم.
سال آینده از صادرکنندگان واکسن کرونا خواهیم بود
شانهساز گفت: باید توجه کرد که واقعا شرکتهای واکسنساز ما برای تامین اقلام مختلفشان برای تولید با مشکلات شدید تحریمی مواجه هستند و بسیاری از دستگاهها و تجهیزاتی که میخواهد در زمینه تولید واکسن به کار گرفته شود و حتی مواد اولیهای که برای تولید واکسن مورد نیاز است، در تور بی رحمانه تحریمها با کندی پیش میرود و گرنه ما میتوانستیم زمان را کوتاهتر کنیم، اما تولیدکنندگان ما با تحریمهای ناجوانمردانه دست و پنجه نرم میکنند.
وی ادامه داد: به هر حال ما در زمینه تولید مواد اولیه هم در کشور با کمک معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برنامههای مشترکی را آغاز کردیم تا در زمینه تولید این اقلام و بسیاری از تجهیزات و دستگاههایی که در تولید واکسن کمک میکند، از مسیر داخلی تامین کنیم. همه این بخشها همزمان فعال است و امیدوارم همانطور که گفتیم در سال آینده در چنین موقعی همانطور که در همه حوزههای مختلف اعم از ماسک و .... علاوه بر رفع نیاز خودمان، صادرکننده شدهایم، این اتفاق برای واکسن هم رخ میدهد و مطمئن هستیم که به عنوان یکی از منابعی هستیم که میتواند واکسن را به مردم کشورهای دیگر برساند و جزو تامین کنندهها محسوب شویم.
تاخیر در تحویل واکسنهای وارداتی
وی درباره وضعیت تخصیص ارز برای واردات واکسن، گفت: تاکنون طبق قرادادهایی که بستیم، باید حدود هفت و نیم تا هشت میلیون واکسن وارداتی تحقق مییافت که حدود یک چهارم آن محقق شده است. به عنوان مثال ما با کمپانی هندی بهارات تفاهمنامه 2.5 میلیون دُز واردات را داشتیم و ارز و پول 500 هزار دُز هم داده شده بود، اما 125 هزار دُز وارد شد و دادستانی هند اجازه تحویل مابقی آن را نداد. همچنین با روسیه قرارداد دو میلیون دُزی بستیم که تاکنون عملا 700 هزار دُزش محقق شده است.
شانه ساز گفت: امیدواریم هرچه زودتر این دو میلیون دُز وارد کشور شود و 60 میلیون دُز هم قرارداد جدید بسته شده و قرار است که تا پایان سال میلادی جاری تحویل داده شود و نمیدانیم که چقدر محقق خواهد شد. به لحاظ شرایط خاصی که در دنیا است و ظرفیت محدود تولید واکسن و نیازهای بسیار بزرگتری که امروز وجود دارد، اینکه بگوییم چقدر از این قراردادها امکان تحقق دارد، درست نیست. بر همین اساس میبینید که کمترین اظهارنظرها در این زمینه از سوی بنده و همکارانم در سازمان انجام شده که دلیلش تغییراتی است که اتفاق میافتد.
میزان کارایی واکسنهای فعلی مقابل جهش های ویروس
شانهساز درباره جهش های کرونا و تاثیر واکسن بر آن، گفت: بحث جهش ویروسی موضوع تازهای نیست و اکنون به دلیل کثرت آلودگی و نقل و انتقال سریعتر این ویروس به هر حال این جهشها خودش را سریعتر نشان میدهد.
رئیس سازمان غذا و دارو گفت: برخی واکسنها و تغییراتی که در تولید واکسنها است، نسبت به این جهشها پاسخگویی کمتر دارند و برخی روشها میتواند در زمینه مقابله با این جهشها کارایی خودش را حفظ کند. در بحث کلینیکال ترایالی که انجام میشود، تولیدکنندگان ما نظارت کافی رادر این زمینه دارند. در بحث کرونای انگلیسی شرکتهای ما نتایجشان خوب بوده است اما به این معنی نیست که خیالمان راحت باشد و می توانیم همه جهش ها را مدیریت کنیم. برخی فکر میکنند که یک بار تزریق واکسن در کرونا کفایت میکند، اما اینطور نیست. اکنون تا زمانیکه درگیری در دنیا وجود دارد، سالیانه و حتی در مدت زمانی کوتاهتر واکسن باید استفاده شود تا بتواند جهشها را مدیریت کند.
وی درباره تستهای تشخیصی تقلبی کرونا، گفت: بحث توجه به منبع و بحث اینکه این کیتها حتما باید برچسب اصالت را داشته باشند، بحث مهمی است که می توان در زمینه شناسایی تقلبات نظارت کرد.
بیش از چهار داروی گیاهی کمک کننده در درمان کرونا
وی درباره فرآوردههای گیاهی با عنوان داروی گیاهی کرونا نیز گفت: اتفاق بسیار بسیار خوبی در این حوزه افتاد و تعداد این داروهای گیاهی بسیار بیشتر از چهارتا شده است. واقعیت این است که اتفاق خوبی که افتاد این بود که درباره داروهای گیاهی و طبیعی که در کرونا مطرح شد، برایشان مطالعات بالینی انجام شد و اینطور نبود که صرف یک فرد، تصمیمگیری شود. برخی مدعیان اعلام میکنند ما میدانیم این دارو موثر است و چند نفر آن را استفاده کردند و خوب شدند، اما کار سازمان غذا و دارو اینطور نیست و کار مطالعات بالینی درباره این داروها انجام شد و موفق شدند مجوزهای لازم را دریافت کنند.
حمایت از تولید داخلی دارو در کشور
شانهساز در ادامه این نشست در پاسخ به سوالی درباره قیمتگذاری دارو، گفت: حمایتی که اکنون از تولید میشود در طول تاریخ در وزارت بهداشت بی سابقه بوده است و اینکه واردات به این میزان کاهش یافته است، نشان دهنده حمایت است.
رئیس سازمان غذا و دارو در بحث قیمت گذاری ما باید به نحوی عمل کنیم که هم تولیدکننده متضرر نشود، گفت: تا علاوه بر آن نیز در حق مصرف کننده و سازمانهای بیمهگر اجحاف نشود. البته این حرف درستی است که تولیدکنندهها میگویند که آنهایی که میتوانند ارز 4200 دریافت کنند، 30 تا 35 درصد قیمتهایشان مربوط به ارز دولتی میشود و مابقی را باید با ارز نیمایی تامین کنند.
علت افزایش قیمت داروهای داخلی
رییس سازمان غذا و دارو در پاسخ به سوالی درباره افزایش قیمت داروهای داخلی و گرانی داروها و همچنین کمیاب بودن برخی داروهای خارجی، گفت: مولفهها و نهادههای موثر در قیمتگذاری دارو به عنوان یک کالای اقتصادی را نمیتوان نادیده گرفت. در تولید 30 تا 35 درصد قیمتهای تمام شده مربوط به ارز دولتی است و مابقی را شرکتها باید با ارز نیمایی تامین کنند. برخی اقلام مثل ویتامینها کلا ارزشان نیمایی شد و این ارز نیمایی تفاوت خاص خودش را اعمال میکند. در زمینه قیمتگذاری باید ظریف حرکت کنیم. اگر بیش از اندازه سختگیری کنیم و تولید برای تولیدکننده صرفه اقتصادی نداشته باشد، مجبور میشویم با چندین برابر قیمت اگر بتوانیم وارد کنیم.
افزایش 50 درصدی سهم بیمه ها در بودجه 1400
وی گفت: تغییرات نرخ ارز شامل همه کالاها از جمله دارو هم هست. اگر یارانه داده شود موضوع دیگری است. البته در بودجه 1400 سهم بیمهها 50 درصد افزایش یافته است که پرداخت از جیب مردم کاهش یابد. زیرا بالاخره دارو به عنوان یک داروی تولیدی اقتصادی که وجه بازرگانیاش گرفته نمیشود و هزینههای تمام شده دارد، نمیشود گفت که ارز گران میشود و همه نهادههای تولید افزایش قیمت دارد و ما اراده میکنیم که دارو گران نشود. اینطور نیست. بالاخره مولفههای اقتصادی در زمینه دارو هم حاکم است و باید واقعبینانه نگاه کنیم. با شعار نمیتوان کار کرد. اگر مقداری به تولیدکننده سخت بگیریم اولا با شعارهای مقام معظم رهبری در تناقض است و بعد هم تولیدکنندهمان از گردونه حذف خواهد شد و مجبوریم که در شرایط تحریم اقدام به واردات کنیم.
وی درباره انسولین ، گفت: ارزبری و میزان وارداتمان دو برابر شده است. اگر بحث تحریمها نبود، خودمان همه پن انسولین را میتوانستیم تولید کنیم و باز هم تحریمها چوب لای چرخ تولید گذاشت و مقداری روند تولید داخلی به دلیل تحریمهای بی رحمانه کُند شده است.
افزایش 30 درصدی یارانه داروهای بیماران خاص
شانهساز در پاسخ به سوال عصرپرس درباره وضعیت داروی بیماران خاص و میزان اعتبار تخصیص داده شده برای این بیماران در بودجه 1400، گفت: در زمینه بیماران خاص دو مشکل داشتند؛ یکی مشکل تامین دارو بود که بعضا اقلام به لحاظ ارزبری که داشت و مشکل در تبادلات مالی مشکلاتی داشت که با تلاش زیادی که شد مشکل برطرف شد. موضوع دیگر بحث داروهای جدید بود که با توجه به اینکه این داروهای جدید حتما باید هزینه-اثربخشیشان مورد تایید قرار میگرفت و مفید بودن و هزینه اثربخش بودن آنها ثابت میشد، این بررسیها در حال انجام است.
رئیس سازمان غذا و دارو ادامه داد: سال قبل برای چند گروه مشکلاتی داشتیم که اکنون بسیار کمتر شده است. جلساتی با شرکتهای تامین کننده داشتیم که ارزشان تامین شد و فعلا مشکل خاص و حادی در این زمینه وجود ندارد. برای یارانه امسال این گروه از داروها برای این بیماران حدود 30 تا 35 درصد افزایش داشتیم و در تلاشیم که از منابع دیگر هم برای این بخش استفاده کنیم که در تامین با مشکلی مواجه نشویم.
تاخیر چند ماهه پرداخت مطالبات داروخانه ها
مدیرکل اداره داروها سازمان غذا و دارو در پاسخ به سوال دیگر عصرپرس مبنی بر وضعیت مطالبات داروخانه ها، گفت: متاسفانه بخش زیادی از مطالبات داروخانه ها از طرف سازمان های بیمه گر با تاخیر چندماهه صورت می گیرد و این باعث شده تا آنها نتوانند اقدام به موقع در تامین داروهای مورد نیاز داشته باشند که امیدواریم با توجه بیشتر سازمانهای بیمه گر این مشکل رفع شود.
وی در ادامه با اشاره به طرح نسخه الکترونیک،گفت: اجرایی شدن نسخه الکترونیکی می تواند خطاهای پزشکی و هزینه های زیادی را کاهش دهد خوشبختانه در حال حاضر سازمان تامین اجتماعی در اجرای این طرح پیش قدم شده اما هنوز کاملا اجرایی نشده است در این خصوص نیز کلیه داروخانه ها سطح کشور آمادگی خود را اعلام کرده اند.
خبرنگار: پروین مرادی