آموزش، رکن اصلی نظام توسعه است

به گزارش سرویس اجتماعی عصرپرس از وبدا، سعید نمکی سرپرست وزارت بهداشت در نشست روسا و معاونین آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور اظهار داشت: اگر فضای بهداشتی و درمانی را برای آموزش پزشکی در اختیار نداشته باشیم، اداره کردن حوزه آموزش، یکی از مشکلات جدی ما در کل کشور خواهد بود. جزو معدود نفراتی بودم که برای جداسازی دانشگاه های علوم پزشکی از وزارت علوم، تلاش و کوشش کردم. البته یک انتقاد داشته ام که سازمان های منطقه ای بهداشت و درمان استان ها را نباید حذف و در دانشگاه های علوم پزشکی ادغام می کردیم چون روسای دانشگاه های علوم پزشکی به جای توجه ویژه به حوزه آموزش و پژوهش، باید درگیر حوزه بهداشت و درمان باشند.

وی تصریح کرد: روسای دانشگاه ها نباید گرفتار حوزه درمان باشند چون آموزش، قربانی درمان می شود و باید ساختاری تعریف شود که قائم مقام رییس دانشگاه به عنوان رییس سازمان سلامت هر استان شود. البته این مورد، اصلا اولویت اول ما نیست چون اقدامات فوری تری باید انجام دهیم و پس از آن به سراغ اصلاح ساختارها برویم.

سرپرست وزارت بهداشت از "آموزش" به عنوان رکن اصلی نظام توسعه یاد کرد و گفت: توسعه، تعاریف زیادی دارد، اما یکی از زیباترین، شیواترین و منطقی ترین تعریف توسعه این است که باید بتوانیم نیروی انسانی را به سرمایه انسانی تبدیل کنیم. قبل از انقلاب 6 برنامه و پس از انقلاب نیز 6 برنامه توسعه برای کشور نوشته شده است، اما نوشتن این برنامه ها براساس درآمدهای نفتی کشور بوده است و هیچگاه به نقش انسان توسعه یافته، توجه چندانی نکرده ایم.

نمکی تاکید کرد: تمام کاستی های جهان، به دلیل نبود انسان توسعه یافته است و امروز در ادبیات توسعه می گویند که انسان، ابزار توسعه نیست بلکه هدف نهایی توسعه، انسان توسعه یافته است. بنابراین انسان توسعه یافته را در محور برنامه ها و فعالیت های خودمان در نظر نگرفته ایم. "تئودور شولتز"، رییس اسبق انجمن اقتصاد آمریکا می گوید که "هر هزینه ای برای آموزش در کشورها به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سرمایه گذاری است، اما به شرطی که بتوان اثرات مثبت این سرمایه گذاری را 3 تا 5 سال بعد در GDP آن کشورها ببینیم".

وی تصریح کرد: گروه هدف ما برای آموزش، همه مردم هستند و در حکم ابقای  لاریجانی معاون آموزشی وزارت بهداشت نیز تاکید کرده ام که وقتی به دنبال پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر هستیم، هدف ما، دانشگاهیان نیستند بلکه باید بسته های آموزش مناسب علمی و منطقی با زبان مردم در دانشگاه ها تهیه کنیم و تحویل مردم دهیم. عرصه خدمت آموزشی ما فقط محدود به دانشگاه ها نیست بلکه جامعه و همه گروه های اجتماعی را شامل می شود.

سرپرست وزارت بهداشت با بیان اینکه در دورانی پزشک ایرانی در بسیاری از مناطق کشور وجود نداشت، افزود: اثرات بسیار ارزشمند انقلاب اسلامی به ما فرصت داد که در حوزه پزشکی و توسعه، حرف های زیادی برای گفتن داشته باشیم و در هیچ بخشی از نظر نیروی انسانی و توسعه زیرساخت ها به اندازه حوزه سلامت در کشور موفق نبوده ایم، اما بازنگری دقیق در شیوه اداره دانشگاه ها تعدد رشته های تحصیلی و تعداد دانشجویان مبتنی بر نیازسنجی سال های آتی کشور، ضروری است که منابع محدود کشور را صرف تربیت نیروهایی نکنیم که در آینده جایگاهی برایشان در نظام ارائه خدمت تعریف نکرده ایم.

نمکی افزود: در حال حاضر 44 درصد از بیکاران را افراد دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر تشکیل می دهند که در صورت عدم اشتغال این افراد، منابع کشور به درستی هزینه نشده است و طلبکاران پر مدعا برای نظام جمهوری اسلامی ایران تربیت کرده ایم و چرا توقع یک دیپلم بیکار با یک ای بیکار از جامعه به شدت متفاوت است. هنوز مهارت هایی که در علوم پزشکی آموزش می دهیم، متناسب با نیازهای ارائه خدمات نیست.

وی تاکید کرد: رسالت همه ما اجرای پزشکی خانواده و نظام ارجاع است و دانشگاه ها باید برای تربیت نیروی انسانی متناسب با ارائه خدمات و آموزش گروه های هدف برای کاهش ریسک بیماری ها گام بردارد، بنابراین همه باید برای اجرای نظام ارجاع و پزشکی خانواده، تلاش کنیم.

سرپرست وزارت بهداشت، نظام پرداخت حوزه سلامت را معیوب عنوان کرد و گفت: بدون سیستم ارجاع، پزشکی خانواده، راهنماهای بالینی و پرونده الکترونیک سلامت، کنترل هزینه های حوزه سلامت میسر نخواهد بود. سهم سلامت از GDP در ابتدای دولت یازدهم، حدود 6.5 درصد بوده که امروز به حدود 9.5 درصد رسیده است در حالی که در انگلیس سهم سلامت از GDP به 8 درصد نزدیک می شود. البته برخی کشورها مانند لبنان که در حوزه دارو واردات زیادی دارند، سهم سلامت از GDP بیشتر می شود. سهم ایران از نظر دارو در GPD حدود 1.2 درصد است در حالی که این سهم در دنیا حدود 0.6 تا 0.7 درصد است.

نمکی با اشاره به انتقال بیماری ها از واگیر به غیر واگیر، گفت: امروز بیماری های غیر واگیر و سبک زندگی نادرست، مشکل بزرگ اکثر جوامع است و باید تلاش کنیم که مشارکت بین بخشی در استان ها را تقویت کنیم چون 95 درصد از عوامل تاثیرگذار بر سلامت مردم و بروز بیماری های غیر واگیر، از سوی سایر دستگاه ها است.

وی ضمن تاکید بر اهمیت توجه به موضوع سالمندی، گفت: باید برای سالمندی، برنامه جامعی تهیه کنیم، چراکه سالمندان ما جوانی نکرده، پیر شده اند و پرهزینه تر از سالمندان دنیا هستند که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند. البته باید به سلامت مردان نیز توجه کنیم. اگرچه موفقیت های قابل توجهی در تامین سلامت زنان و کودکان داشته ایم، اما معمولا مردان در مراحل آخر بیماری هایی مانند سرطان، دیابت و فشار خون به پزشکان مراجعه می کنند.

سرپرست وزارت بهداشت با بیان اینکه پژوهش ها هنوز مبتنی بر ارائه راهکارهایی برای حل مشکلات نظام ارائه خدمات بهداشتی و درمانی نیست، گفت: هنوز مراکز پژوهشی، جزیره ای کار می کنند و این رویکرد جزیره ای باید کنار گذاشته شده و مراکز پژوهشی با یکدیگر هم افزایی داشته باشند. اگرچه وجود مقاله ها در رتبه بندی های بین المللی به ما کمک می کند، اما همه محصول یک تحقیق، مقاله نیست بلکه باید بتوانیم در اقتصاد ملی اثرگذار باشیم و هزینه های نظام سلامت را با استفاده از این تحقیقات کاهش دهیم.

 نمکی وضعیت حوزه دارو در کشور را مطلوب دانست و افزود: صنعت تولید داروی داخل را با بکارگیری مکانیزم هایی، لگدمال وادرات دارو کردیم. 550 میلیون دلار ارز برای تهیه مواد اولیه داروهای داخلی اختصاص داده ایم در حالی که 1.2 میلیارد دلار برای واردات دارو هزینه کردیم. البته داروهای های تک، هزینه های بیشتری دارد، اما باید این شرایط را اصلاح کنیم و توان بخش داخلی به قدری است که بتوانیم با حمایت از آن، داروهای وارداتی را در کشور تولید کنیم. 

وی افزود: واردات دارو، سود ویژه ای برای برخی افراد به همراه دارد و سود آن حتی برای داروخانه ها بیشتر از داروهای تولید داخل است، اما من اجازه مصرف حتی یک عدد قرص خارجی در خانواده را نمی دهم. باید به صنایع داخلی دارویی اجازه دهیم که ظرفیت خود را برای تولید داروهای وارداتی به کار گیرند و باید در کنار رعایت استاندارها، مشکلات صنایع دارویی را حل کنیم.

سرپرست وزارت بهداشت، تصریح کرد: بخشی از مشکلات دارو به نظام نسخه نویسی مربوط است که نظام پزشکی و وزارت بهداشت باید به آن توجه کنند. متاسفانه فرهنگ عمومی این باور را دارد که اگر پزشک 4 قلم دارو تجویز نکند، بی سواد است و از طرفی برخی از پزشکان با برخی داروخانه ها، آزمایشگاه ها و مراکز تصویربرداری در ارتباط هستند، بنابراین همه باید کمک کنند تا نظام نسخه نویسی اصلاح شود.

 نمکی با بیان اینکه همه باید طرح تحول نظام سلامت را با قدرت ادامه دهیم، اضافه کرد:  روحانی در دولت خود دو افتخار داشت؛ یکی برجام بود که توسط آمریکایی ها پاره شد و دیگری طرح تحول نظام سلامت است که نباید آن را متوقف کنیم. طرح تحول نظام سلامت متعلق به دولت است و باید همه کمک کنیم که با قوت ادامه پیدا کند اما این موضوع نیز، نیاز به بازنگری دارد و قطار طرح تحول نظام سلامت را در هیچ ایستگاهی نگه نداریم و در حال حرکت، آن را تعمیر کنیم. طرح تحول نظام سلامت را ادامه می دهیم، اما اقتصاددانان سلامت باید مقید شوند که این طرح در جهت منافع ملی است. بسته هایی مانند کاهش پرداخت از جیب، حمایت از بیماران خاص و صعب العلاج و ماندگاری پزشکان در مناطق محروم حتما باید با قدرت استمرار داشته باشند.  

وی در پایان تاکید کرد: باید برای طرح تحول نظام سلامت، ساختار تعریف کنیم تا از تغییرات سیاسی کشور در امان بماند. شبکه بهداشت و درمان کشور در دهه 60 ایجاد شد، اما امروز بعد از تغییرات زیاد در سطح دولت و وزرای بهداشت، بدون هیچ تغییری به کار خود ادامه می دهد. باید همه کمک کنیم که هزینه های طرح تحول نظام سلامت، منطقی تر شود و کاری کنیم که این طرح با تغییر و تحولات سیاسی، پایدار بماند.