82 درصد مرگ و میر در کشور ناشی از عدم رعایت الگوی تغذیه سالم است

به گزارش خبرنگار سرویس اجتماعی عصرپرس، زهرا عبداللهی معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز شنبه در نشست خبری به مناسبت هفته بسیج تغذیه سالم با اشاره به شعار امسال که (از امروز با تغذیه سالم ، برای فردای با سلامت شروع کنیم ) گفت: 20 تا 30 دیماه، هفته بسیج تغذیه سالم در سراسر کشور انجام می شود که هدف از این برنامه ترویج الگوی غذایی سالم برای سنین مختلف در کشور است.

عبداللهی افزود: ‏علت 82 درصد مرگ و میر در کشور، بیماری‌های غیرواگیر محسوب می‌شود که مهمترین دلیل آن الگوی تغذیه‌ای و بی ‏تحرکی است. همچنین شیوع اضافه وزن و چاقی در کشور وجود دارد. 60 درصد جمعیت بالای 18سال در کشور دچار اضافه وزن ‏هستند. چاقی زمینه ساز دیابت و سکته‌های قلبی و انواع سرطان‌ها است.‏

وی ادامه داد: شکل دیگر سوء تغذیه که اضافه وزن و چاقی است در کشور به میزان قابل توجهی وجود دارد و روند چاقی در ‏نوجوانان افزایشی است. در گروه نوجوانان 7 تا 18 سال حدود 22 تا 23 درصد اضافه وزن و چاقی وجود دارد و چاقی شکمی نیز ‏در 21 درصد این گروه سنی داریم.‏

‏بهبود سوء تغذیه و کوتاه قدی در کودکان

عبدالهی در ادامه بیان کرد: میزان سوء تغذیه کودکان زیر 5 سال در سال 1374 حدود 6 درصد کم وزنی و 20 درصد کوتاه قدی ‏داشتیم و به دنبال برنامه‌هایی که از طریق شبکه‌های بهداشتی و درمانی کشور و توسط بهورزان و کارشناسان تغذیه و کارکنان ‏بهداشتی انجام شد، بعد از دوره حدود 20 ساله کاهش سوء تغذیه در کودکان زیر 5 سال داریم. در حال حاضر 3.8 درصد کم وزنی ‏داریم که این نشان از کاهش 70 درصدی سوء تغذیه در این کودکان است. از نظر کوتاه قدی نیز در حال حاضر به حدود 4.6 درصد ‏رسیدیم که این مورد نیز کاهش 70 درصدی را نشان می‌دهد و یکی از دستاوردهای مهم در سال‌های اخیر محسوب می‌شود.‏

‏ کاهش کمبود آهن و ریز مغذی‌ها در همه گروه‌های سنی جدی است

وی اظهار داشت: کمبود آهن و فقر آهن در همه گروه‌های سنی وجود داشت. مطالعاتی که در سال 80 انجام شد نشان ‏می‌داد که کمبود آهن در همه گروه‌های سنی جدی است. با اجرای برنامه غنی سازی آرد با اسید فولیک و آهن و مکمل‌یاری برای مادران باردار ‏و شیرده و کودکان زیر 2 سال و مکمل‌یاری دختران دبیرستانی، در دوره 10 ساله تا 50 درصد کمبود آهن و کم خونی را در همه ‏گروه‌های سنی کاهش دادیم.‏

‏ 1200 کارشناس تغذیه در مراکز بهداشتی آموزش تغذیه سالم ارائه می دهند

بعد از اجرای طرح تحول سلامت، کارشناسان تغذیه نیز برای اولین بار در مراکز جامع سلامت و در حاشیه شهرها به کار گرفته ‏شدند و مردم از آموزش‌های تغذیه و رژیم غذایی به صورت رایگان بهره مند شدند. در حال حاضر حدود هزار و 200 کارشناس ‏تغذیه در طرح تحول سلامت به کار گرفته شدند و نتایج نشان می‌دهد با خدمات این کارشناسان برای مواردی مثل دیابت و چربی خون ‏و فشار خون بالا و اضافه وزن و غیره، تا حدود 60 درصد موارد با توصیه این کارشناسان بهبود یافته است.‏

‏ بازنگری قند و نمک و چربی در محصولات غذایی

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت گفت: طی سال‌های اخیر، بازنگری قند و نمک و چربی در محصولات غذایی نیز انجام شده ‏است. زیرا مصرف نمک و چربی بیش از مقدار توصیه شده است و مردم بسیار بیشتر از مقدار توصیه شده از قند و نمک و چربی ‏استفاده می‌کنند که عامل خطر بزرگی برای ابتلا به دیابت و سکته‌های قلبی و مغزی است. در نتیجه کاهش قند و چربی در محصولات ‏غذایی با بازنگری استانداردها و با مشارکت سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد و انجمن صنایع غذایی انجام شد و در حال ‏حاضر محصولاتی در بازار وجود دارد که میزان قند و نمک و چربی کمتری دارند.‏

وی ادامه داد: حدود 40 درصد محصول غذایی با کاهش نمک مواجه شدند. همچنین میزان نمک در نان نیز کاهش یافت. به طور ‏متوسط حدود 310 تا 320 گرم مردم در روز نان می‌خورند و میزان نمک در نان‌ها 2 تا 2.3 درصد بود و این یعنی مردم حدود 6 ‏گرم نمک از نان دریافت می‌کردند. کل غذاهایی که در طول یک روز می‌خوریم باید کمتر از 5 گرم نمک داشته باشد، اما در این ‏شرایط مردم فقط 6 گرم نمک از نان می‌خوردند. در حال حاضر میزان نمک در نان کمتر از یک درصد است و با کاهش این میزان، ‏حدود 3 گرم نمک دریافتی مردم در روز کاهش می‌یابد.‏

‏ سرانه مصرف قند و شکر در کشور بیش از 2 برابر سرانه جهانی است

عبدالهی در ادامه این نشست خبری بیان کرد: سرانه مصرف قند و شکر در کشور 66 گرم در روز است. با توجه به شیوع اضافه ‏وزن و چاقی و دیابت در جهان و در ایران، سازمان جهانی بهداشت توصیه کرده که کمتر از 10 درصد انرژی دریافتی روزانه و ‏ترجیحا کمتر از 5 درصد آن از قندهای سالم تامین شود. یعنی اگر کسی روزانه 2 هزار کیلوکالری انرژی لازم دارد، باید کمتر از ‏‏25 گرم قند و شکر و قندهای ساده مصرف کند. میزان مصرف در کشور بیش از 2 برابر سرانه جهانی است.‏

وی افزود: حدود 8.5 درصد مردم در کشور دچار دیابت هستند و حدود 16 تا 17 درصد مردم دچار دیابت نهفته و اختلال قند خون ‏هستند که اگر کنترل نشود و رژیم غذایی آنها تغییر نکند به دیابت تبدیل می‌شود.‏

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت گفت: سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند افراد زیر 50 سال باید کمتر از 5 گرم نمک در ‏روز و افراد بالای 50 سال و کودکان زیر 5 سال باید کمتر از 3 گرم نمک در روز بخورند. در کشور ما آقایان 10 گرم نمک و ‏زنان 8 گرم نمک در روز مصرف می‌کنند و این یعنی میزان مصرف نمک در ایران 2 برابر میزان توصیه شده جهانی است.‏

عبدالهی ادامه داد: سرانه مصرف روغن در کشور حدود 46 گرم در روز است. بر اساس سبد مطلوب غذایی برای حفظ سلامتی باید ‏روزانه 35 گرم روغن در روز مصرف شود. همین موضوع نیز یک عامل خطر مهم برای اضافه وزن و چاقی و افزایش چربی ‏خون است.‏

‏کمبود ویتامین ‏D در بین ایرانیان

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت درباره کمبود ویتامین ‏D‏‌ در مردم ایران اظهار داشت: 86 درصد خانم‌های باردار، 76 درصد ‏نوجوانان، 62 درصد کودکان زیر 6 سال و 71 درصد بزرگسالان دچار کمبود ویتامین ‏D‏ هستند. کمبود این ویتامین، خطر ابتلا به ‏بیماری‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهد. کمبود این ویتامین منجر به عدم جذب کلسیم و در نتیجه پوکی استخوان و کمر درد و غیره ‏می‌شود.‏

وی افزود: از سال 1393 در قالب طرح تحول سلامت، برنامه مکمل یاری رایگان برای همه گروه‌های سنی انجام می‌شود. یعنی ‏قرص‌های ویتامین ‏D‏ توسط وزارت بهداشت تامین شده و برای همه گروه‌های سنی شامل نوجوانان و جوانان و میان سالان که به ‏پایگاه‌های سلامت مراجعه می‌کنند به صورت ماهانه این مکمل را دریافت می‌کنند و در مدارس نیز در سطح دبیرستان‌های دخترانه و ‏پسرانه، مکمل ویتامین ‏D‏ به صورت ماهانه توزیع می‌شود و صد در صد دختران و پسران دبیرستانی تحت پوشش این برنامه هستند.‏

عبدالهی ادامه داد: البته غنی سازی مواد غذایی نیز بسیار اهمیت دارد تا مردم میزان ویتامین ‏D‏ مورد نیاز را از طریق مواد غذایی ‏کسب کنند. میزان ویتامین ‏D‏ در منابع غذایی کم است و بسیاری از کشورها به سمت افزودن ویتامین ‏D‏ به مواد غذایی رفتند. به طور ‏مثال افزودن این ویتامین به شیر و روغن در حال حاضر در کشور انجام می‌شود. همچنین غنی سازی آرد با ویتامین ‏D‏ نیز در اولویت ‏قرار گرفته است.‏

میزان مصرف لبنیات در کشور از میزان توصیه شده کمتر است

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت گفت: مصرف شیر و لبنیات در کشور از میزان توصیه شده کمتر است و بر اساس مطالعات ‏انجام شده، روزانه 190 گرم شیر و لبنیات مصرف می‌شود، در حالی‌که باید 250 گرم باشد. دلایل این موضوع به علت فرهنگ ‏غذایی مردم است.‏

وی ادامه داد: یکی از برنامه‌هایی که در کشور اجرا شد، شیر مدرسه بود که در حال حاضر این برنامه در سطح مدارس کشور اجرا ‏می‌شود و اجرای آن به تامین اعتبار مورد نیاز برای آموزش و پرورش بستگی دارد.‏

عبدالهی درباره وجود مواد نگهدارنده در شیر بیان کرد: این موضوع از لحاظ علمی غلط است. شیر یا پاستوریزه یا استریل می‌شود. ‏شیرهای فرادما در درجه حرارت بالا استریل شده و در محیط خلاء بسته بندی می‌شوند. بنابراین هیچ نوع ماده نگهدارنده در این شیرها ‏وجود ندارد و این یک اشتباه رایجی است که در بین مردم وجود دارد. شیر استریل تا 3 ماه ماندگاری دارد، اما وقتی در آن باز ‏می‌شود باید در یخچال نگهداری شده و ظرف 2 تا 3 روز مصرف شود.‏

 ‏ نمک دریا مصرف خوراکی ندارد

عبدالهی گفت: مردم باید نمک یددار تصفیه شده مصرف کنند. کمبود ید یکی از مشکلات قدیمی در کشور است. شیوع بالای گواتر ‏حدود سال ۶۸ تا ۶۹ در تمام استان‌های کشور بین ۲۰ تا ۷۰ درصد بوده است. ناهنجاری‌های مادرزای و عقب ماندگی‌های مغزی و ‏سقط و مرده‌زایی و ناباروری از علائم کمبود ید است. برای کنترل کمبود ید، وزارت بهداشت از ۳۰ سال پیش راهکار یددار کردن ‏نمک‌های خوراکی را اجرا کرد و همه کارخانه‌های نمک موظف شدند ید را به نمک اضافه کنند. این کار یکی از افتخارات ایران است ‏و به عنوان یک کشور عاری از کمبود ید در جهان معرفی شدیم.‏

وی افزود: در حال حاضر حدود ۶.۵ درصد شیوع گواتر در کشور وجود دارد و موارد ناهنجاری‌های عقب ماندگی مغزی و غیره در ‏کشور به علت کمبود ید وجود ندارد.‏

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت درباره نمک دریا نیز اظهار داشت: طی یک تا ۲ سال اخیر به علت برخی تبلیغات غیرعلمی ‏توسط افراد سودجو، نمک‌هایی تبلیغ می‌شود که ید کافی ندارند. به طور مثال نمک دریا به شدت تبلیغ می‌شود، اما این نمک مصرف ‏خوراکی ندارد. زیرا ید کافی ندارد و آلوده به فلزات سنگین است. نمک دریا به علت نداشتن ید کافی یا فقدان ید، به هیچ عنوان نباید ‏مصرف شوند و مردم باید به این موضوع توجه کنند.‏

وی ادامه داد: عرضه و فروش نمک دریا برای مصرف خوراکی تخلف است و به کمک بازرسان بهداشت محیط هر جا که نمک دریا ‏دیده شود، جمع آوری شده و برخورد قانونی نیز انجام می‌شود.‏

عبدالهی گفت: نمک دریا مصارف غیرخوراکی مثلا برای مسائل پوستی و غیره دارد و سازمان غذا و دارو به نمک دریا برای ‏مصرف خوراکی مجوز نداده است.

سرانه مصرف ماهی درکشور

عبدالهی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار عصرپرس مبنی بر تاثیر مصرف ماهی در کشور ، گفت: مصرف ماهی باید 2 بار در هفته باشد که متاسفانه با تلاش فراوان تاکنون به 11 کیلو گرم در سال رسیده است.

وی افزود: سازمان شیلات با ارائه برنامه ها و آموزش پخت ماهی اقدامات خوبی را انجام داده است و وزارت بهداشت نیز در این خصوص برنامه هایی را اجرایی نموده است.

وی گفت: متاسفانه مردم ما تنها راه مصرف ماهی را سرخ کردن می دانند در حالی که می توان با آموزش پخت صحیح ماهی انواع غذا های سالم و بهداشتی را مصرف کرد.

خبرنگار: وجیهه مرادی‏