تقویم تاریخ سه شنبه 3 اسفند

سرویس فرهنگی عصرپرس: رویدادهای مهم این روز در تقویم خورشیدی ( 3 اسفند 1395 ) به شرح زیر می باشد.

• درگذشت نويسنده و شاعر بزرگ "اديب الممالك فراهاني" (1296ش)

ميرزا محمدصادق حكيم ملقب به اديب الممالك فراهاني در سال 1239ش (1277ق) در تهران به دنيا آمد. وي علوم ادبي زمان را نزد استادان فن فرا گرفت و پس از چندي در شاعري از اكثر سخنوران عصر خويش پيش افتاد. وي سرودن شعر را با مديحه‏ گويي آغاز كرد و لقب اديب‏ الممالك از طرف مظفرالدين شاه قاجاربه وي اعطا شد. او در سرودن انواع شعر به ويژه قصيده تبحّر داشت و از سبك استادان قديم پيروي مي‏كرد. بيشتر سروده‏هاي اين شاعر برجسته، بيان كننده اوضاع زندگي اجتماعي و مبارزات سياسي دوران اوست. اديب الممالك با انتشار روزنامه ادب، در بيداري افكار عمومي ملت ايران و افشاي ظلم و فساد حاكمان قاجار نقشي سازنده ايفا كرد.

• آغاز عمليات بزرگ خيبر در منطقه هورالهويزه و شمال بصره (1362 ش)

عمليات بزرگ خيبر با رمز يا رسول‏ اللَّه در جبهه جنوب، هورالهويزه و شمال بصره در وسعت تقريبي 200 كيلومتر مربع با هدف تصرف و تامين جزاير مجنون و بخشي از هورالهويزه از سوم اسفند 62 آغاز شد و تا بيست و دوم اسفند به طول انجاميد. در اين عمليات، رزمندگان اسلام در ابتدا با ورود به جزاير مجنون، از اصل غافل‏گيري و سرعت بهره گرفته و تعدادي از يگان‏هاي مستقر در جزيره را به هلاكت رساندند. در ادامه با فشار بي‏امان سپاه توحيد، دشمن بعثي كيلومترها به عقب رانده شد و نيروهاي اسلام با يك حركت حماسي و باور نكردني براي دشمن، رودخانه دجله را پشت سر گذاشتند.

• روز تجليل از اسرا و مفقودين

پايداري و بردباري، دو ويژگي مهم ايثارگران و به ويژه آزادگان بود. يكي از آزادگان سرافراز در اين زمينه مي گويد: 

• شهادت شهید محمدرضا اسحاق ‌زاده (1364ش)

شهید محمدرضا اسحاق‌زاده، یکم تیرماه ۱۳۴۱ش - مصادف با روز عید سعید غدیر - در روستاى قلعه ‏نى از توابع شهرستان تربت حیدریه چشم به جهان هستی گشود. مادرش مى‏گوید: «قبل از او پسر دیگرى به‌نام رضا داشتیم که فوت کرد. نام این پسر را به نام امام رضا (ع)، محمدرضا گذاشتیم. محمدرضا اسحاق‌زاده در تاریخ سوم اسفندماه سال ۱۳۶۴ هجری شمسی در منطقه‏ عملیاتى والفجر ۸ (فاو) - درحالی‌که فرماندهى گردان حضرت معصومه (س) را به عهده داشت - بر اثر اصابت ترکش به شهادت رسید.

• ابوالحسن اقبال السلطان هنرمند معروف ایران در سن 111 سالگی درگذشت. وی کار خود را از دربار ناصرالدین شاه شروع کرده بود(1349ش)

• در قطر کودتا شد و ولیعهد (شیخ خلیفه) قدرت را به دست گرفت.(1350ش)

این کودتا هنگامی صورت گرفت که شیخ احمد حاکم قطر در شیراز بسر می برد. حاکم جدید قطر اعلام کرد که 50 درصد درآمد نفت صرف عمران و آبادی قطر خواهند شد.

• ادیب الممالک فراهانی نویسنده و شاعر بزرگ معاصر درگذشت (1295ش)

• در نخستين دقايق سپيده دم امروز قسمتي از قواي قزاق به فرماندهي مير پنج رضاخان فرمانده تيپ همدان وارد شهر تهران شدند. (1299 ش)

قزاق ها بلافاصله كلانتري ها، وزارتخانه ها، پست خانه، تلگرافخانه و ادارات دولتي و مراكز حساس شهر را متصرف شدند. كليه دروازه هاي شهر بسته شد و سفارتخانه ها محاصره گرديد. هنگام تصرف تهران بين قزاقان و مأمورين دو كلانتري زد و خورد آغاز شد و تعدادي كشته و زخمي شدند. 

• از طرف ميرپنج رضاخان اعلاميه اي در نه ماده تحت عنوان «حكم مي كنم» صادر و توسط قزاقان به در و ديوار شهر الصاق گرديد. (1299 ش)

به موجب همين اعلاميه در شهر تهران حكومت نظامي اعلام شد.

• ارتباط با ولايات از طريق پستخانه و تلگرافخانه ممنوع گرديد (1299 ش)

• درگذشت "شاه عباس صفوي" در بهشهرِ مازندران(1038 ق)

دوره‏ ي حكومت شاه عباس، پادشاه معروفِ صفويه، به دليل وجود دانشمندان، علما و هنرمندان برجسته، از اهميت ويژه‏ اي برخوردار است. بناي مسجد امام و ميدان نقش جهان، ايجاد تونِلي در كوهرنگِ اصفهان براي انتقال آب كارون به زاينده رود، تأسيس مركز تجارت ابريشم، احداث راه كاروان‏هاي تجارت ابريشم از طريق اصفهان و نيز ساخت كاروانسراهاي فراوان و ايجاد واحد پول جديد در سراسر كشور از جمله اقدامات شاه عباس صفوي به شمار مي‏روند. با وجود همه‏ ي اين كارها، او پادشاهي قسّي‏ القلب و سنگدل بود و كشتارهاي فراواني كرد. شاه عباس صفوي سرانجام پس از 42 سال سلطنت، در 59 سالگي درگذشت و در قم به خاك سپرده شد.

• به توپ بستن مجلس به فرمان محمدعلي شاه و آغاز دوره‏ ي استبداد صغير(1326 ق)

محمد علي شاه از آغاز، مصمم به برانداختن مشروطيت بود. وي سوء قصد عليه خود را بهانه‏ اي براي حمله به آزادي‏خواهان قرار داد و به دستور او، نيروهاي دولتي به سوي مجلس روان شده و راه‏هايى كه به مجلس منتهي مي‏شد، بستند. آزادي‏خواهان در سنگرهاي خود آماده ‏باش بودند. چون خبر به آيت‏ اللَّه بهبهاني و طباطبايى رسيد، به سرعت خود را به مجلس رسانيدند تا شايد از وقوع حادثه جلوگيري كنند. ناگهان كُلُنل لياخوف روسي، فرمانده قشون محمدعلي شاه، فرمان داد توپ‏ها از هر سو به سمت مجلس به شليك بپردازند. جنگ سختي در گرفت و عده‏ ي زيادي كشته شدند.

• قتل "ميرزا جهانگير خان شيرازي" به دستور محمدعلي شاه قاجار(1326 ق)

ميرزا جهانگير خان شيرازي در سال 1292 ق در شيراز به دنيا آمد. در 1311 ق در مدرسه‏ ي دارالفنون در تهران به تحصيل علوم و فنون جديد پرداخت و يكي از دانشمندان زمان گرديد. در اين هنگام بود كه نهضت آزادي‏خواهي آغاز شده و او با حضور در جلسات و مجامع مخفيِ اين نهضت، با بزرگان سياسي ايران آشناگشت. وي در اوايل سلطنت محمدعلي شاه قاجار، روزنامه‏ ي صور اسرافيل را راه ‏اندازي كرد و از مشروطه دفاع نمود. سرانجام پس از اشغال مجلس توسط قواي روس، به دستور محمدعلي شاه، جهانگير خان به وسيله‏ ي قزاقان دستگير و به باغشاه منتقل شد. در باغشاه او را به همراه ملك المتكلمين به طرزي فجيع به قتل رساندند.

• قتل "ملك ‏المتكلمين" دانشمند و روشنفكر مشروطه‏ خواه به فرمان شاه‏ قاجار(1326ق)

حاج ميرزا نصراللَّه مَلِكُ المُتِكَلِّمين در رجب سال 1277 ق در اصفهان به دنيا آمد. در 22 سالگي به مكه رفت و در بازگشت، به هندوستان عزيمت نمود. در هندوستان كتابي به نام "مِنَ الخَلقِ اِلي الحَق" براي بيدار ساختن مسلمانان تصنيف كرد. پس از انتشار اين كتاب، انگليسي‏ ها او را از هندوستان اخراج نمودند. از آن پس به ايران آمد و در نهضت مشروطه با خطابه ‏هاي خود به آگاهي بخشي مردم پرداخت. 

• درگذشت آيت‏ اللَّه "سيدمحمد حجت كوه كمره ‏اي" عالم وفقيه رباني(1373 ق)

آيت اللَّه سيدمحمد حجت كوه‏كمره‏اي در سال 1310 ق درتبريز به دنيا آمد. پس از فراگيري دروس مقدماتي در زادگاه خود، رهسپار نجف اشرف گرديد و از محضر حضرات آيات: سيدمحمد كاظم يزدي، سيد ابوتراب خوانساري، شريعت اصفهاني، ميرزاي ناييني، سيدمحمد فيروزآبادي و آقا ضياءعراقي بهره جست و در اندك مدتي به درجه‏ي عالي اجتهاد نايل گرديد. 

• مرگ "فردريك بانتينگ" پزشك كانادايي و كاشف انسولين (1941م) (ر.ك: 4 نوامبر)

فردریک بانتینگ پزشک کانادایی و کاشف انسولین در چنین روزی از سال ۱۸۹۱ میلادی متولد شد. فردریک گرانت بانتینگ، دانشمند کانادایى در تاریخ چهارم نوامبر سال ۱۸۹۱ میلادی در کانادا متولد گردید. وی تحصیلات خود را در رشته پزشکی دانشگاه تورنتو ادامه داد تا این‏که در سال ۱۹۲۲م موفق به اخذ دکترای طب شد. فردریک از سن ۲۹ سالگی تحت ‏عنوان محقق در دانشگاه به کار پرداخت و به مدت ۲۰ سال تا سال ۱۹۴۱م استاد دانشگاه تورنتو بود. بانتینگ مدتی نیز در کشورهای انگلستان و فرانسه، به تحقیق و مطالعه پرداخت. 

• همه ‏پرسي مردم مصر و سوريه براي تشكيل "جمهوري متحده عرب" (1958م)

پس از آن كه مقامات مصر و سوريه در اول فوريه 1958م قرارداد اتحاد دو كشور را امضا كردند، در 21 فوريه 1958م، مردم مصر و سوريه نيز در جريان يك همه ‏پرسي، به اتحاد دو كشور تحت عنوان جمهوري متحده عربي رأي مثبت دادند. آنها هم‏چنين، جمال عبدالناصر، رئيس جمهور وقت مصر را به عنوان اولين رئيس اين جمهوريِ تازه تأسيس، انتخاب كردند. 

• تولد "لويي سن سيمون" نويسنده فرانسوي (1675م)

لويى سن سيمون نويسنده فرانسوي در 21 فوريه 1675م متولد گرديد و كار نويسندگي را از 19 سالگي آغاز نمود. وي از اين سال به نگارش خاطرات خود پرداخت و آنها را تا سال 1752م ادامه داد. تا اينكه مجموعه خاطرات سن‏سيمون در 173 دفترچه فراهم آمد. وي در اين زمينه اشاره مي‏كند كه خواندن تاريخ باعث شد تا ميل نگارش وقايع و خاطرات روزانه در وي برانگيخته شود. وي در كنار نگارش روزانه خاطرات خود، بر مجموعه يادداشت‏هاي روزانه دانژو كه گزارش روزانه‏ اي است از حوادث دربار فرانسه، حاشيه نگاشت و در 229 جزوه خود مطالبي فراهم آورد.

• درگذشت "باروخ اسپينوزا" فيلسوف معروف هلندي (1677م)

باروخ اسپينوزا فيلسوف معروف هلندي در 24 نوامبر 1632م در خانواده‏اي يهودي در هلند به دنيا آمد. وي پس از تحصيلات مقدماتي، علوم عالي و زبان‏هاي قديمي مانند عبري را فراگرفت و در سياست و نقد آيين يهود مهارتي تام يافت. اسپينوزا از كودكي دريافت كه ارباب كنيسه و بزرگان يهود، در حق يهوديان آزاد فكر، مجازات‏هاي وحشتناك و سنگين به مرحله اجرا و عمل درمي‏آورند و صاحبان كليسا و كنيسه، بر آزردن و غارت مردم كمر بسته‏اند. 

• مرگ "آنتوان ساسي" بزرگ‏ترين خاورشناس فرانسوي (1838م)

آنتوان ايزاك سيلوسْتِر دو ساسي، خاورشناس برجسته فرانسوي در 21 سپتامبر 1758م در پاريس به دنيا آمد. وي در كنار تحصيلات مقدماتي، به زبان‏هاي شرقي علاقه‏ مند گرديد و ضمن تحصيلِ علم حقوق، به فراگيري زبان‏هاي فارسي، عربي، تركي و عبري پرداخت. ساسي از آن پس به تدريس در دانشگاه روي آورد ودرمراكز متعدد علمي و فرهنگي عضويت يافت. وي براي تعليم زبان‏هاي شرقي، روش مخصوصي وضع كرد و زندگي خود را براي تعليم و تأليف و نشر كتاب اختصاص داد و هيچ خاورشناسي در اين كار به پاي او نرسيد. 

• تولد "ويستان هيو آدِن" پايه‏گذار ادبيات جديد انگلستان (1907م)

ويستان هيو آدِن شاعر معاصر انگليسي در 21 فوريه 1907م در خانواده‏اي كشاورز در انگلستان به دنيا آمد. وي تحصيلاتش را در دانشگاه آكسفورد به پايان رسانيد و متعاقب آن، با شعراي بزرگ عصر خود آشنا شد. آدن از آن پس به كمك اين دوستان، پايه‏ هاي مكتب مهمي را كه خود بدعت‏گذار آن بود بنا نهاد و تحولي اساسي در ادبيات جديد انگليس ايجاد كرد. فعاليت ادبي او در سال‏هاي بين دو جنگ جهاني اول و دوم، به سر حد خود رسيد و آدن را به خاطر مكتب خاصش، پيشواي دسته‏اي از نويسندگان و شعراي جوان نمود.

• آغاز عمليات سي‏صد روزه "وُردَن" در جريان جنگ جهاني اول (1916م)

در آغاز سال 1916م، نيروهاي آلمان به قصد تصرف پاريس، در 21 فوريه 1916م به مهم‏ترين مانعي كه در راه پيشروي آنها به سوي پاريس قرار داشت، يعني شهر وُردَن و استحكامات نظامي اطراف آن، حمله ‏ور شدند. در اين ميان هر چند يكي از قلعه‏ هاي اطراف شهر به تصرف آلمان درآمد، ولي نيروهاي مدافع وردن كه با كمك قواي كمكي و تازه نفسْ تقويت شده بودند، پيشروي آلماني‏ها را در همين مرحله متوقف ساختند و تا ماه مارس 1916م پنج حمله بزرگ نيروهاي آلمان براي پيشروي به طرف وردن با شكست مواجه گرديد.

• شهادت "مالكوم ايكس" رهبر مسلمانان سياه‏پوست امريكا (1965م)

مالك شباز، معروف به مالكوم ايكس، رهبر نهضت سياهان امريكا در 19 مه 1925م در خانواده‏اي فقير و امريكايى ولي افريقايى الاصل به دنيا آمد. مالكوم ايكس در سنّ چهار سالگي شاهد حمله نژادپرستان سفيدپوست گروهك كوكلوس كِلان به خانه پدرش و آتش كشيدن آن بود. از آن زمان، كينه سفيدپوستان در دلش نقش بست و موجب سرگرداني و انحراف اخلاقي وي گرديد. مالك پس از مرگ پدرش و جنون مادرش، در دام تبهكاران مواد مخدّر و باندهاي سرقت گرفتار آمد تا اين‏كه در حين دزدي دستگير و به پنج سال زندان محكوم شد. او در زندان با مسلمانان سياه‏پوست و عقايد و افكار "عاليجاه محمد"، رهبر مسلمانان سياهپوست امريكا آشنا شد و از آن زمان به بعد، تحوّلي در وي به وجود آمد و ايمان و اسلام روحش را تطهير نمود.

• روز بين ‏المللي زبان مادري (2000م)

روز ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده‌است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده‌است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زیاد آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبان‌ها اعلام کرد.