آیا "خط آتیلا" برداشته می‌شود؟
قبرس آوردگاه بخش مهمی از اسطوره‌های یونان است. با این حال این جزیره باستانی مسکن ترک‌تبارهایی نیز هست که حدود چهل سال پیش خط آتیلا را بین خودشان و باقی قبرسی‌ها کشیدند و قبرس شمالی را خودمختار اعلام کردند. خشم ترکیه از اینجا ناشی می‌شود که اکنون رئیس‌جمهور همان جمهوری، خواهان اتحاد دوباره قبرس است.
عصرپرس: قبرس جزیره‌ای باستانی در دریای مدیترانه است. جایی که طوفانِ گاه‌به‌گاه اسطوره‌های یونانی بر صخره‌هایش برخورد کرده است. از نخستین لحظه‌های آفرینش "آفرودیت" در تلاطم کف‌ها و امواج تا روزگاری که پادشاهش، "کیئور"، با دختر آتشین مزاج خود، "میرا"، همبستر شد و "آدونیس" زاده شد.
هرچند فرهنگ مردمان قبرس از دیرباز با فرهنگ یونانیان آمیخته شده است اما از آنجا که این جزیره کوچک به لحاظ جغرافیایی به کشورهای ترکیه و سوریه نزدیک‌تر است تا به یونان، همواره جمعیتی از مردمان این دو کشور، هرچند به صورت اقلیت، در آن کشور زیسته‌اند. مسلمانان ترک‌تبار در بخش‌های شمالی قبرس که به ترکیه نزدیک‌تر بود سکونت گزیدند و یونانی‌تبارها و مسیحیان ارتدکس در بخش‌های جنوبی که به یونان نزدیک‌تر بود. وضعیت شکننده‌ای که در آن حدود 20 درصد ترک‌ها هستند و 80 درصد یونانی‌ها.
جنگ جهانی اول که رخ داد این جزیره نیز مصاف‌گاه قدرت‌های جهانی شد و سرانجام بریتانیا به صورت تمام بر آن مسلط شد. این جزیره از 1878 در اشغال بریتانیا بود. اشغالی که عملا تا آغاز جنگ‌های استقلال‌طلبانه‌ی دهه 1950 طول کشید و تا این کشور استقلال کامل خود را در 1960 به دست نیاورد تمام نشد. "اسقف ماکاریوس" قهرمان این نبردها بود. طبعا او به خاطر مذهبش به یونان گرایش داشت. اما این گرایش در دوران ریاست‌جمهوری او مانعی در راه زیست مسالمت‌آمیز ترک‌ها و یونانی‌ها ایجاد نکرد.
هرچند نیروهای استقلال‌طلب از همان آغاز خواهان پیوستن به یونان بودند اما انگلستان به این بهانه که ممکن است حقوق مسلمانان ترک‌تبار نقض شود مانع این کار شد. گنجاندن این بند که رئیس‌جمهور باید از میان یونانی‌تبارها و معاون رئیس‌جمهور از میان ترک‌تبارها برگزیده شود با این هدف صورت گرفت. نسخه‌ای که بریتانیا برای خیلی از سرزمین‌های تحت اشغالش پیچیده بود.
اسقف ماکاریوس کوشید جزیره را مستقل نگه دارد اما افسرانی که خواهان پیوستن به یونان و حذف ترک‌ها از قدرت بودند در سال 1974 بر ضد او کودتا کردند و این آغازی بر تجزیه کشور شد. چرا که ترکیه در واکنش به این کودتا و کشتاری که به "کریسمس خونین" معروف شد نیروهایش را با رمز "آتیلا" وارد خاک قبرس کرد و "خط آتیلا" عملا قبرس را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کرد. مرزی که در سال 1983 با اعلام استقلال "جمهوری قبرس شمالی" تثبیت شد.
از آن تاریخ تا کنون دو سیاست متفاوت در قبال این جزیره اعمال شده است. دولت‌های مستقر ترکیه از قبرس شمالی حمایت کرده‌اند و مجموعه کشورهای اروپایی از قبرس جنوبی و نیکوزیا. این روند تا مذاکرات جدی پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا در دهه 1990 نیز ادامه یافت و رهبران حزب عدالت و توسعه رسما قبرس را به عنوان برگ برنده خود در این مذاکرات قرار دادند.
اما واقعیت این است که یکی از بازیگران مهم این بازی، خود مردم قبرس شمالی هستند. آنها تا مدت‌ها بر پر رنگ کردن "خط آتیلا" اصرار داشتند. سرمایه‌گذاری‌های کلان دولت ترکیه و رفت و آمد آزاد به ترکیه نیز آنها را استوارتر می‌کرد. از این رو در انتخابات ریاست‌جمهوری همواره کسانی برگزیده می‌شدند که خواهان نزدیکی به ترکیه و حفظ "خط آتیلا" بودند. وضعیتی که پس از بهار عربی دوام چندانی نیاورد و با بحران سوریه و تضعیف سیاسی ترکیه، عملا به حاشیه رانده شد.
در سال 2015 "مصطفی آکینجی" به قدرت رسید. مردم قبرس شمالی تصمیم گرفتند به سیاست‌مدار چپگرایی رای بدهند که خواهان برداشتن خط آتیلا و اتحاد با قبرس جنوبی است. آکینجی هرچند با رجب طیب مشکلی ندارد اما بازگشت به روزگار یکپارچگی را بیشتر می‌پسندد. از حسن قضاء، رئیس‌جمهور قبرس (جنوبی) نیز بر این اتحاد تاکید دارد. آشکار است که دولت ترکیه باید نگران و حتی خشمگین باشد.
خبرگزاری آناتولی با اشاره به مذاکراتی که در ژنو سوییس درباره موضوع قبرس در جریان است خبر داد که وزیر امور خارجه ترکیه در این مذاکرات شرکت می‌کند. مذاکراتی که از نهم ژانویه با حضور نمایندگان قبرس شمالی، قبرس روم نشین، سازمان ملل متحد، ترکیه، انگلستان و یونان در ژنو سوئیس آغاز شده است.
این خبرگزاری پیشتر نیز خبر داده بود که نخست‌وزیر انگلیس اواخر ماه جاری به ترکیه سفر می‌کند وموضوع قبرس در دیدارهای سران دو کشور مطرح خواهد شد. انگلیس هم‌اکنون پشتیبان جدی مذاکرات قبرس است. به نظر می‌رسد "ترزا می" تصمیم دارد این برگ برنده را از دست "اردوغان" بیرون بکشد. او همان ترفندی را به کار خواهد برد که در سفر بحرین و دیدار با اعراب خلیج فارس به کار برد. القای دوستی انگلیس در برابر دشمنان در صورت همکاری و گسترش روابط تجاری و تسلیحاتی. خانم نخست‌وزیر به شدت نگران اوضاع کشورش پس از "بریکسیت" است.
*تحریریه عصرپرس/ 1199*
پایان/
