معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت خبر داد:
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: ایران در زمینه تشخیص زود هنگام سرطان‌ها از طریق آزمایش خون و ادرار پژوهش‌های بسیاری را انجام داده و در این راستا به زودی می‌توانیم با آزمایش خون و ادرار بگوییم که فرد در معرض چه سرطان‌هایی قرار دارد.
به گزارش سرویس اجتماعی عصرپرس، دکتر رضا ملک زاده، در نشست خبری که در آستانه هفته پویش ملی مبارزه با سرطان و به مناسبت دهه فجر برگزار شد، با بیان اینکه اطلاع رسانی صحیح در زمینه سرطان مهم ترین راهکار در جهت پیشگیری از ابتلای به این بیماری است، درخصوص برنامه ملی کنترل سرطان، گفت: در سال ۲۰۱۸ ، در سطح دنیا، ۱۸ میلیون مورد سرطان، وجود داشته که پیش بینی می شود در سال ۲۰۴۰ این تعداد نزدیک به ۳۰ میلیون می رسد، بنابراین، شیوع سرطان در جهان در حال افزایش است.
وی تصریح کرد:
در ایران، در سال ۲۰۱۶،
تعداد ۱۲۵ هزار مورد سرطان در کشور ثبت
شده و پیش‌بینی می شود، این نرخ در سال ۲۰۲۵ به ۱۵۰ هزار مورد سرطان برسد. بنابراین، در برهه
10 ساله، سالانه 5 هزار مورد به آمار سرطان در ایران افزوده می شود.
معاون تحقیقات
و فناوری وزارت بهداشت، سپس به نرخ مرگ ناشی از سرطان در مردان آمریکایی اشاره کرد
و افزود: در بین مردان آمریکایی نرخ سرطان معده پایین آمده و نرخ سرطان ریه بالا رفته
است. به عبارتی، درآمریکا از زمانی که یخچال اختراع شده، شیوع سرطان معده کمتر شد،
چراکه دیگر لازم نبود غذاها را با استفاده از نمک تازه نگه دارند و از زمانی که آلودگی
هوا بیشتر شده نیز نرخ سرطان ریه بالا رفته است. بنابراین، نتیجه می گیریم، یک سری
اتفاقات اجتماعی در شیوع سرطان چه در ایران و چه در دنیا تاثیرگذار است.
ملک زاده با بیان
اینکه در حال حاضر، ۲۵۰
هزار بیمار در
ایران مبتلا به سرطان هستند، گفت: هر سال حدود ۱۲5 هزار مورد جدید سرطان در ایران داریم و
حدود ۵۵ هزار نفر سالانه بر اثر سرطان
در ایران فوت می کنند. این در حالی است که نیمی از سرطان‌ها قابل معالجه و نیمی از
سرطان‌ها قابل پیشگیری است.
وی افزود: سالانه
حدود۳۸۰ هزار مرگ در کشور رخ می دهد،
در سال ۹۴،
حدود ۵۱ هزار مرگ ناشی از سرطان بوده
و 43 درصد نیز ناشی از سکته های قلبی و مغزی است، این در حالی است که زمانی بیماری‌های
عفونی علت اول مرگ در کشور بوده، اما در حال حاضر علت اصلی، بیماری‌های غیر واگیری
همچون سرطان و بیماری‌های قلبی و ریوی هستند و آسیب‌هایی همچون تصادفات نیز هنوز در
کشور پابرجاست.
وی با تاکید بر
آن که نرخ مرگ بر اثر سکته‌های قلبی و مغزی ۴۳ درصد است، گفت: پیشگیری از سکته‌های قلبی
و مغزی آسان تر است. این در حالی است که ۵۱ هزار نفر در سال بر اثر سرطان می میرند
و این به معنی آن است که سرطان‌ها ۱۶
درصد نرخ کل مرگ
سالیانه را به خود اختصاص داده‌اند.
نرخ 48 درصدی مرگ
زودرس درایران
ملک زاده با اشاره
به این که شاخص جهانی مرگ زودرس مرگ زیر ۷۰ سال است و باید از مرگ زودرس جلوگیری کرد،
گفت: از ۳۸۰
هزار مرگ در سال،
۱۲۲ هزار ( نزدیک به 48 درصد ) مرگ
و میر زودرس هستند و ۳۴
هزار مورد آن نیز
مرگ زودرس بر اثر سرطان است. این در حالی است که مرگ زیر ۵۰ سال مرگ خیلی زودرس به حساب می آید و ۱۱ هزار مورد از سرطان ها نیز به مرگ خیلی
زودرس منجر می شوند. این در حالی است که سکته‌های قلبی و مغزی نیز در همین حدود مرگ
زودرس ایجاد می کنند.
معاون وزیر بهداشت
با بیان اینکه تا حدود ۴
الی ۵ سال پیش نظام ثبت سرطان دقیق نداشتیم، گفت:
برنامه ملی ثبت سرطان ایران در حال حاضر جزو دقیق ترین نظام‌های ثبت سرطان دنیا است
و در سال ۲۰۱۶
آخرین گزارش برای
صد در صد جمعیت ایران به تفکیک استان و شهر و نوع سرطان منتشر شده است و برنامه ملی
ثبت مهمترین زیر ساخت کنترل سرطان در کشور به شمار می آید.
وی ادامه داد:
آمار سال ۲۰۱۶
نشان می دهد،
در این سال در ایران ۱۲۵
هزار و ۴۲۵ مورد سرطان جدید اتفاق افتاده که ۵۲ درصد مربوط به مردان و ۴۷ درصد مربوط به زنان است. نرخ بروز استاندارد
شده ایران ( شاخصی که کشورها را با یکدیگر مقایسه می کنند) ۱۶۱.۵ در صدهزار است، در حالی که در کشورهای پیشرفته
این نرخ نزدیک به ۲۰۰
در صدهزار بوده
و بنابراین، شیوع سرطان در ایران بیشتر از دنیا نبوده و حتی پایین تر از سایر کشورهاست.
همچنین، نرخ سرطان به تفکیک مرد و زن ۱۷۴ در مردان و ۱۴۸ در زنان است. درصد دقت این آمار در سال
اول آغاز برنامه ملی ثبت، ۶۸
درصد و در حال
حاضر نزدیک به ۷۸
درصد است.
شایع ترین سرطان
ها در مردان و زنان ایرانی
معاون تحقیقات
و فناوری وزارت بهداشت سرطان های شایع در مردان و زنان ایرانی را به ترتیب سرطان پستان،
پروستات، پوست، معده و کولون نام برد و نرخ شیوع هر یک را به ترتیب ۳۷.۷ در صدهزار در سال، ۲۰ در صدهزار در سال، ۱۵ در صد هزار، 15.12 در صدهزار در سال و
13 در صدهزار در سال عنوان کرد.
وی، کم بودن تحرک
بدنی و چاق شدن را از جمله دلایل عمده ابتلا به این سرطان ها عنوان کرد و در پاسخ به
این سوال که سرطان ها در چه سنی آغاز می شود، گفت: سرطان پستان در سنین جوانی آغاز
می شود و البته یکی از علل بالا بودن نرخ شیوع آن در کشور این است که ما افراد جوان
زیاد داریم. سایر سرطان ها معمولا از سنین ۵۰ سالگی به بعد آغاز و در ۶۰ سالگی به اوج خود می رسند.
۲۷
درصد سرطان ها
مربوط به دستگاه گوارش
معاون تحقیقات
و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به اینکه ۲۷ درصد سرطان ها در ایران مربوط به سرطان
های دستگاه گوارش هستند، تصریح کرد: در ایران آمار سرطان معده 11 درصد، سرطان کولورکتال
9 درصد، سرطان مری، 3.5 درصد، بوده و در سال های اخیر پانکراس نیز در حال افزایش است.
ملک زاده با اشاره
به اینکه براساس تحقیقات سرطان، مشخص شد که استان گلستان بالاترین نرخ شیوع سرطان مری
در دنیا را داشته است، گفت: نرخ شیوع سرطان مری در این استان از 100 در 100هزار به
20 در 100 هزار رسیده، در حالیکه نرخ نوع دیگر سرطان مربوط به مری که ابتلا به آن بر
اثرچاقی رخ می دهد یا سرطان روده، در این استان افزایش پیدا کرده است.
90
درصد ایرانیان
تحرک بدنی کافی ندارند
وی افزایش امید
به زندگی، افزایش طول عمر، کنترل عفونت ها و بیماری های واگیر، کاهش مرگ و میر نوزادان
و کودکان، مسن شدن جامعه، تغییر سبک زندگی و تشخیص بهتر بیماری‌ها، و ثبت کامل تر اطلاعات
بیماران و تاثیر آن در بالا رفتن آمارهای مربوط به ابتلا به سرطان را از جمله افزایش
آمار سرطان در کشور برشمرد و گفت: 90 درصد ایرانیان تحرک بدنی کافی ندارند، لذا چاقی
علت 30 درصد سرطان ها در دنیا است. در حال حاضر،
وی درخصوص تشخیص
بهتر بیماری ها، گفت: در حال حاضر، 45 هزار
پزشک متخصص داریم که در کل ایران طبابت می کنند و بیش از ۱۰ هزار پزشک متخصص سرطان در کشور فعالیت دارند.
مهمترین عوامل
ابتلا به سرطان مری و معده در ایران
معاون تحقیقات
و فناوری وزارت بهداشت مهمترین عوامل ابتلا به سرطان مری و معده در ایران را سیگار، قلیان و ناس، تریاک و مشتقات آن، آب غیر بهداشتی و غیر لوله کشی، بهداشت پایین دهان
و دندان، چاقی و عدم تحرک بدنی، فقر اقتصادی، آلودگی هوای داخل خانه و شهرهای بزرگ،
نوشیدنی داغ، عفونت با هلیکوباکتر پیلوری یا EBV، سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی، مصرف زیاد گوشت
قرمز کبابی، غذاهای کبابی سرخ شده، شور و خیلی مانده عنوان کرده و افزود: سیگار بسیار
مضر است، اما مصرف قلیان مخصوصا در زنان، از مصرف سیگار خطرناک تر است. از طرفی، مصرف
تریاک در ایران زیاد بوده و نصف تریاک دنیا در ایران مصرف می شود.
نتایج تحقیقات
ایرانیان درباره سرطان زایی تریاک و صدور بیانیه از سوی WHO
وی با اشاره به
اینکه سازمان جهانی بهداشت تاکنون نگفته که تریاک سرطان زاست، اما تنباکو را سرطان
زا می داند، ادامه داد: نتایج تحقیقات ما در ایران، به زودی منجر به صدور بیانیه ای
از سوی این سازمان درباره سرطان زا بودن تریاک و مشتقات آن خواهد شد. تریاک (کشیدن،
خوردن و تزریق آن) خطر ابتلا به سرطان های مری، معده، مثانه، پانکراس، حنجره و ریه
را افزایش می دهد و نیز تنها عاملی است که خطر ابتلا به سرطان مغز را نیز افزایش می
دهد. سالانه بیش از 7 میلیون نفر در دنیا در اثر مصرف تنباکو جان خود را از دست می
دهند و بیش از 600 هزار نفر در اثر در معرض دود سیگار بودن، می میرند. چنانچه مصرف
سیگار و تریاک در ایران حذف شود، 30 درصد سرطان ها کاهش پیدا می کند.
زنان ایرانی از
مردان چاق ترند
ملک زاده با اشاره
به اینکه ۳۰
درصد زنان ایرانی
چاق بوده و شاخص توده بدنی بیش از ۳۰
دارند، افزود:
همچنین، ۱۹
درصد مردان ایرانی
چاق هستند و در دنیا بیش از ۶
نفر از ۱۰ مرد و بیش از ۵ نفر از ۱۰ زن چاق هستند. که دلیل آن مصرف غذای پرشکر
و حاوی چربی های اشباع و کمبود فعالیت های فیزیکی است.
وی با بیان اینکه
۳۰ تا ۵۰ درصد موارد سرطان از طریق تغییر سبک زندگی
و اجتناب از عوامل خطر اصلی قابل پیش گیری هستند، عوامل خطر اصلی را دخانیات، اضافه
وزن، رژیم غذایی نامناسب، کمبود فعالیت، مصرف الکل، عفونت های جنسی، عفونت‌های سرطان
زا از جمله هپاتیت B و C و باکتری زخم معده، یونیزه کردن و ماوراء
بنفش و آلودگی هوا دانست و اضافه کرد: این عوامل قابل تغییر هستند و چنانچه انسان همراهی
کرده و رسانه ها یاری کنند، بسیاری از سرطان ها قابل پیشگیری خواهند بود. در گذشته
بیشتر بازماندگان سرطان با سکته قلبی فوت می کردند و عامل اصلی بازماندگان سرطان بیماری
های قلبی و عروقی است. لذا، افرادی که سرطان آنها معالجه شده است، باید از سکته قلبی
پیشگیری کند، زیرا عوامل خطر این دو، مانند یکدیگر است.
۳۴
مرکز تحقیقات سرطان
در کشور
معاون تحقیقات
و فناوری وزارت بهداشت سپس به روند انتشار مقالات کشور در موضوع سرطان توسط بانک اطلاعاتی
اسکوپوس پرداخت و گفت: طی سال های ۱۹۹۶
تا ۲۰۱۴ بیش از ۱۰ هزار مقاله از سوی ایرانیان چاپ شده و کیفیت
این مقالات هم مطلوب است. همچنین، ما از این لحاظ از کشورهای منطقه و خاورمیانه بالاتر
و در بین کشورهای اسلامی نیز از کشوری همچون ترکیه، بالاتر هستیم. به لحاظ انتشار مقالات
درباره سرطان رتبه ایران در سال ۲۰۱۸
در خاورمیانه یک
و رتبه استنادات ایرانی در منطقه یک بوده است. دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، شهید
بهشتی، دانشگاه آزاد، علوم پزشکی شیراز و مشهد وعلوم پزشکی ایران در این حوزه فعال
هستند، اما به لحاظ مقالات داغ، ۳۲
مقاله داغ در این
حوزه داشتیم.
ملک زاده در بخش
دیگری از سخنانش در این نسشت خبری، با بیان اینکه گنبد کاووس و گلستان بیشترین نقطه
سرطان معده و مری در ایران ( نرخ ۱۹۰
در صد هزار ) بوده
است، گفت: تیم تحقیقاتی بین المللی ما در طول مطالعه کوهورت گلستان به این نکته رسید
که علت های بالا بودن سرطان مری مصرف کم سبزی و میوه، آلودگی هوا در خانه ، مصرف چای
داغ، بهداشت دهان و دندان، مصرف تریاک و آب
آشامیدنی غیر لوله کشی، مصرف آب انبار دارای نیترات بالا بوده است که خوشبختانه
بر اثر تغییرات اجتماعی نرخ سرطان مری در این استان به ۲۰ در صد هزار رسیده است، اما ۱۸ درصد مردم گلستان هنوز تریاک مصرف می کنند.
وی اظهار کرد:
سازمان بهداشت جهانی یک مونوگراف چاپ کرد که در آن نوشیدنی داغ باعث بروز سرطان اعلام
شده است و ما نیز شواهد کافی برای سرطان زا بودن تریاک اعلام کردیم که به صدور بیانیه
ای در این حوزه منجر خواهد شد.
ملک زاده با بیان
این که نیماد از ۶۵
پروژه در مورد
سرطان حمایت کرده و تیم های تحقیقاتی بزرگ در ایران نتایج خود را منتشر خواهند کرد،
گفت: هفت عامل پیشگیری از سرطان، مسواک زدن مرتب، مصرف میوه و سبزی و آب آشامیدنی سالم،
گوشت سفید به خصوص ماهی، انفاک در مصرف نمک، وزن مناسب، تحرک بدنی و ورزش، پرهیز از
سیگار و قلیان و تریاک، پرهیز از تنفس طولانی مدت در هوای آلوده، پرهیز از زندگی و
تنفس در شهرهای بزرگ، پرهیز از مصرف نوشیدنی داغ ، درمان عفونت‌ها، تزریق واکسن هپاتیت B و HPV و غربالگری در خانواده‌های متوسط است.
آسپرین از مهمترین
داروهای موثر در پیشگیری از سرطان است
وی با بیان این
مطلب اضافه کرد: شیردهی تا ۶
ماه هم در مادر
و هم در کودک از ابتلا به سرطان پیشگیری می کند. همچنین آسپرین از مهمترین داروهای
موثر در پیشگیری از سرطان است و توصیه می‌کنیم مردان از سن ۴۵ سالگی و زنان از سن ۵۰ سالگی روزی یک عدد قرص آسپرین ۸۰ مصرف کنند که البته مصرف این قرص از ۷۰ سالگی به بالا باید با احتیاط باشد و ۱۰ سال آسپرین خوردن می تواند از بروز سرطان
پیشگیری کند. البته مصرف آسپرین در افرادی که مشکلات معده دارند، توصیه نمی شود.
وی افزود: از
سال ۱۳۷۰ واکسن هپاتیت B برای کل نوزادان در کشور تزریق می شود.
واکسن
HPV نیز عامل سرطان
دهانه رحم و عفونت‌های تناسلی است که خوشبختانه واکسن آن در ایران تولید شده و اردیبهشت
ماه نتایج تحقیقات ما در این باره منتشر می شود و امیدواریم واکسن HPV به واکسیناسیون ملی اضافه شود.
امید برای تشخیص
زود هنگام سرطان‌ها از طریق آزمایش خون و ادرار
معاون تحقیقات
و فناوری وزارت بهداشت خاطر نشان کرد: ایران در زمینه تشخیص زود هنگام سرطان‌ها از
طریق آزمایش خون و ادرار پژوهش‌های بسیاری را انجام داده و در این راستا به زودی می‌توانیم
با آزمایش خون و ادرار بگوییم که فرد در معرض چه سرطان‌هایی قرار دارد. همچنین، دستاورد
مهمی در مورد سرطان مثانه داریم و در این حوزه تستی وجود دارد که از ۱۰ سال قبل می‌تواند این موضوع را تشخیص دهد
که نتایج این تحقیقات به زودی از طریق سازمان بهداشت جهانی منتشر خواهد شد.
وی، در بخش دیگری
از سخنانش و در پاسخ به سوالی، گفت: برخی سرطان ها جنبه خانوادگی دارند و قاعده این
است که زمانی که کسی در خانواده به سرطان مبتلا می شود، سایر اعضا نیز مورد آزمایش
و مراقبت و درمان های ویژه قرار گیرند.
ملک زاده در پاسخ
به سوالی درخصوص غربالگری سرطان گفت: غربالگری سرطان‌ها باید مبتنی بر شواهد قوی باشد.
به عنوان مثال غربالگری سرطان سینه در سوئیس و کانادا به روش های معمول مقدار زیادی
نگرانی ایجاد می کند، تلاش ما این است که
چند الگوی جدید در این راستا جا بیاندازیم. به عنوان مثال بیشترین شیوع سرطان معده
در مردان در شهر اردبیل است که در این حوزه از ۲۰ هزار نفر تست گرفتیم که این تست ها باید
طی ۱۰ سال پیگیری شوند و باید ضمن
کسب اطمینان از روش‌های جدید تشخیصی به روش آزمایش و خون هر کدام از این تست‌ها را
در یک نقطه از ایران پایلوت کنیم. به عنوان مثال، در حوزه سرطان دهانه رحم در نظر
داریم، استان فارس را به عنوان پایلوت قرار دهیم. همچنین، امیدواریم واکسن HPV مانند واکسن هپاتیت B در سنین ۹ و ۱۰ سالگی به همه کودکان تزریق شود.
خبرنگار: پویا مرادی
