مدیرعامل شرکت منابع آب نیروی ایران تشریح کرد:
مدیر عامل و رئیس هیات مدیره شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، گفت: «سد بختیاری» با هدف علاج بخشی «سد دز» و بهبود منابع آب حوضه دز، در مدت هفت سال ساخته خواهد شد.
به گزارش سرویس اقتصادی عصرپرس از ایرنا،بهروز مرادی در درباره ضرورت های احداث سد بختیاری و سرنوشت آن افزود: با توجه به آورد سالانه رودخانه دز و نیز محدود بودن ظرفیت مخزن سد دز و ضرورت بهبود مدیریت منابع آب این حوضه، طرح ساخت سد بختیاری از سال 1375در دستور کار قرار گرفت.وی ادامه داد: سد بختیاری از لحاظ موقعیت جغرافیایی سدی است که بر روی رودخانه دز و در شاخه بختیاری از سرشاخه های دز قرار گرفته است؛ این سد در 80 کیلومتری جنوب شرقی شهرخرم آباد در استان لرستان واقع شده است.
مرادی خاطرنشان ساخت: ساختگاه سد بختیاری به فاصله مستقیم حدود 50 کیلومتری بالادست سد دز و پنج کیلومتر بالادست تقاطع رودخانه های سزار - بختیاری قرار گرفته است که مسیر راه آهن نیز از این حوضه آبریز عبور می کند.
*سد دز با عمری 50 ساله
این مقام مسئول با بیان اینکه ساخت سد دز درسال 1341 به پایان رسیده و اکنون بیش از پنجاه سال از احداث آن می گذرد، گفت: «سد دز» سدی است که در آخرین دره ورودی به جلگه خوزستان ساخته شده است.
مرادی با بیان اینکه به طور معمول سدها با طول عمری پنجاه شصت ساله احداث می شوند، افزود: اجرای عملیات هایی مانند تثبیت جنگل ها و مراتع و نیزاصلاح روش های دامداری و دامپروری در بالادست سد می تواند عمر مفید سد را تا نزدیک به 50 سال افزایش دهد.
وی ادامه داد: طبق برآوردهایی که صورت گرفته، عمر مفید «سددز» به اتمام رسیده، اما با این حال هنوز کارکردهای خود را دارد.
مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، گفت: اکنون رسوب به شدت سد دز را آسیب پذیر ساخته و نیاز بود پروژه های دیگری برای نجات بخشی آن و هم باتوجه به مصارفی که در پایین دست در جلگه خوزستان تعریف شده در دستورکار قرارگیرد.
مرادی افزود: باید طرح های دیگری برای این مصارف تعریف می شد از جمله افزایش ارتفاع سد دز که دردست مطالعه است و طرح بسیار فنی و پیچیده است.
به گفته وی، این موارد سبب شد طرح احداث سد بختیاری در دستور کار قرار بگیرد تا بخشی از مشکلات برطرف شوند.
*سد بختیاری علاج بخش سد دز
رئیس هیات مدیره شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، این شرکت را متولی اصلی احداث سد بختیاری دانست که در بالا دست سد«دز» قرار خواهد گرفت و ادامه داد: ابتدا هدفی که برای احداث این سد مدنظر قرارداشت برق آبی بود اما با توجه به مشکلاتی مانند سیلاب ها و سرریزهای نابهنگامی که برای «سد دز» ایجاد شد تغییری دراهداف «سد بختیاری» اعمال شد.
مرادی خاطرنشان ساخت: یکی از اهدافی که برای احداث سد بختیاری دیده شد تنظیم آب و کنترل رسوبات از شاخه بختیاری به سددز بود که نزدیک به 55 درصد رسوب دز را می توان از آن شاخه کنترل کرد.
به گفته وی، ایجاد یک آب تنظیم شده را دربالا دست دز نیز از دیگر اهداف احداث سد بختیاری است تا اگر خواسته باشیم طرح احیا و افزایش ارتفاع سد دز دنبال شود از این طریق ممکن شود و با اجرای این طرح، سد دز مفید فایده برای پایین دست واقع شود.
* سد بختیاری نیروگاه برق آبی هم خواهد داشت
این مقام مسئول از پیش بینی شدن تولید انرژی برق آبی به میزان 750 مگاوات برای سد بختیاری خبر داد و افزود: ایجاد نیروگاه برق آبی هم با هدف تولید برق و هم برای امکان استفاده از فاینانس خارجی پیش بینی شده و علاوه برآن افزایش توجیه اقتصادی این سد را نیز مد نظر قرار می دهد.
وی ادامه داد: نیروگاه 750 مگاواتی سالانه 2 هزار و 100 گیگاوات ساعت برای کشورمان تولید انرژی برق خواهد داشت.
مرادی گفت: اگر این سد احداث شود در پایین دست با توجه به حجم تنظمی که این سد دارد می توان سه نیروگاه جریانی مابین سد دز و سد بختیاری ایجاد کرد که این توجیه پذیری اقتصادی این سد را بسیار بالاتر خواهد برد.
*سد بختیاری براساس نیازآبی جلگه خوزستان طراحی شد
مدیر عامل و رئیس هیات مدیره شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در پاسخ به اینکه آیا احداث سد بختیاری و یا حتی دیگر سدها توجیه پذیر است گفت: برای احداث هر سد باید فقط در باره آن اندیشید که آیا توجیه دارد یا خیر؛ زیرا ممکن است برخی مناطق احداث سد توجیه نداشته باشد و برخی مواقع احداث سد برای منطقه مورد نظر ضروری هم باشد.
وی به سد دز اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: با گذشت بیش از50 سال از احداث این سد برآوردها نشان می دهد که هیچ گونه اقدامی در طول این سال ها در بالا دست سد انجام نشده است؛ نه تثبیت جنگل ها انجام شده و نه اقدامی برای حفظ مراتع و نیز تغییر روش دامداری و دامپروری که این منجر شد سد مملو از رسوب شده و علاج بخشی آن را ضروری ساخته است.
مرادی ادامه داد: به هرحال اکنون سد دز به مرحله ای رسیده که رسوب های بیش از اندازه آن را تهدید می کند و از طرف دیگر مصارفی که در این پنجاه سال در پایین دست ایجاد شد نیز راه چاره ای دیگر باقی نگذاشته است.
این مقام مسئول گفت: مهمتر از همه، جلگه خوزستان نیاز مبرم به آب سد دز دارد و از جهت دیگر سرریزهای نابهنگام در مواقع سیلابی ضرورت اقدامی اساسی را دو چندان ساخته است تا بتوان سیلاب ها را کنترل کرد.
وی، به افزایش جمعیت که سبب شده حریم رودخانه ها مورد تجاوز قرار گیرد اشاره و آن را از عواملی دانست که خیلی از شهرها در معرض آسیب ناشی از سیلاب ها قرار می گیرند.
*سد دز سالانه 2میلیارد مترمکعب سرریز نابهنگام دارد
مدیرعامل شرکت منابع آب و نیروی ایران ادامه داد: اکنون سد دز سالانه 2 میلیارد متر مکعب سرریز نابهنگام دارد؛ بنابراین نیاز بود در این سرشاخه دز سد دیگری هم به خاطر حفظ رسوب و هم کنترل سیلاب های غیر متعارف احداث می شد.
وی درباره این موضوع که کشورهای جهان، دیگر به سمت سد سازی نمی روند و از روش های دیگر تامین آب می کنند، گفت: این کشورها به خصوص اروپایی و آمریکایی کارهای خود در زمینه سد سازی را انجام داده اند و دیگر جایی برای احداث سد جدید ندارند. بنابر این ما در ساخت سد عقب مانده ایم.
مرادی اضافه کرد: اگر مدیریت بالادست انجام می شد شاید نیازی به ساخت سد جدید نبود.
*سد کرخه نیز نیازمند ساخت سدی دیگر در بالادست
این مقام مسئول به اظهارنظرهای نادرستی که درباره سد کرخه شده و می شود اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: این اظهارنظرهای ناروا درحالی صورت گرفته است که در دی ماه و بهمن ماه سال 1397 تراز آب این سد به نزدیک به پنج میلیارد متر مکعب رسیده است و با توجه به ذوب برف ها در فروردین و اردیبهشت در بالا دست انتظار داریم این حجم بیشتر شود.
وی ادامه داد: سد کرخه با سرریز مضاعف مواجه خواهد شد درحالی که در بالا دست آن فقط سد سیمره ساخته شده و این سد نیز اکنون کامل پر شده و به مرحله سرریز رسیده است و هر آبی که به این سد وارد می شود، ناگزیر رها سازی می شود.
مرادی افزود: بنابراین اکنون در شاخه کرخه هم مشکل وجود دارد و نیاز به ساخت سدهای جدید دربالادست آن احساس می شود.
*سد سازی تنها برای کنترل سیلاب نیست
مدیرعامل شرکت توسعه منابع و نیروی ایران گفت: سد سازی فقط برای کنترل سیلاب ها نیست، بلکه سدها احداث می شوند تا از آن برای تولید انرژی برق آبی، تنظیم آب برای مصارف پایین دست، رها نشدن آب نابهنگام و توسعه آب شرب، صنعت و کشاورزی استفاده شود.
وی افزود: علاوه بر این اهداف و در مرحله آخر بحث کنترل سیلاب هم در طراحی سدها مدنظر قرار می گیرد و بر این اساس، طراحی ها براساس سیلاب های 10 هزارساله و 50 هزارساله انجام می شود تا بتوان کنترل لازم را به عمل آورد.
مرادی خاطرنشان ساخت: اکنون این سد کرخه که بزرگترین حجم را در کل سد های کشور به خود اختصاص داده، در حال پر شدن است و بیم آن می رود که در فروردین و اردیبهشت سرریزهای نابهنگام داشته باشد.
*هزینه احداث سد بسیار اما فواید آن بیشتر است
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در باره هزینه های احداث سد بختیاری عنوان داشت: گرچه ساخت این سد هزینه های بالایی را می طلبد که باید انجام شود ولی تاثیر آن بر روی منطقه بین لرستان و خوزستان از نظر اشتغال زایی، فعال شدن صنایع و کارخانجات بسیار بیشتر از هزینه مترتب برآن است.
به گفته وی، در هفت سالی که قرار است این سد ساخته شود 10 هزار نیروی کار به صورت مستقیم می توانند در آن فعالیت کنند و حدود 20 هزار نفر هم غیر مستقم اشتغالزائی به همراه خواهد داشت.
مرادی ادامه داد: علاوه برآن کارخانجات سیمان سازی و کارخانجات فولاد به خاطرحجم بسیاربالای بتن ریزی و آهن آلاتی که درسد به کار گرفته خواهد شد را فعال خواهد ساخت.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: تاثیر احداث سد بختیاری در حوضه خوزستان بسیار زیاد خواهد بود به لحاظ تبادلات آبی که با کرخه و کارون از شاخه دز خواهد داشت.
*آب سد بختیاری دربالاترین سطح کیفی قراردارد
وی به درحال اجرا بودن طرح قدیر (طرح آبرسانی غدیر، یک طرح جامع برای تامین آب شرب کل استان خوزستان است) در خوزستان اشاره کرد که قرار است آب شرب چند شهرخوزستان را تامین کند و اکنون چند فاز آن نیز به بهره برداری رسیده است.
مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران ادامه داد: احداث سد بختیاری برای کمک به این طرح بزرگ بسیار حیاتی است.
مرادی گفت: آب سد بختیاری از ای.سی (شاخص پایه ای کیفیت آب) با 400 واحدمیکروموس (مقیاس شمارش همون ای سی بالا) برخودار است که بهترین کیفیت آب برای شرب است و آبی سالم و خوب در اختیار خوزستانی ها قرار خواهد داد.
*سد بختیاری بر هورالعظیم هم تاثیردارد
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با تاکید بر تاثیر مثبت احداث سد بختیاری برای خوزستان افزود: این سد بر هورالعظیم به دلیل تبادل آبی که با کرخه خواهد داشت تاثیر زیادی دارد زیرا آب کرخه دیگر برای مصارف پایین دست استفاده نشده و به سمت هورالعظیم و هورالهویزه به صورت تنظیم شده برود.
وی ادامه داد: بدین ترتیب با ارسال آب کرخه به سمت این دو هور می توان از بروز ریزگرد ها که چندسالی است بلای جان خوزستانی ها شده است جلوگیری کرد.
* برق تولیدی سد بختیاری می تواند صادرشود
مرادی، ضمن اشاره مجدد به ساخت نیروگاه برق آبی در کنار سد بختیاری گفت: تعداد 200 نفر به صورت مستقیم در این نیروگاه فعال خواهند شد و برق آن وارد شبکه سراسری می شود.
این مقام مسئول خاطرنشان ساخت: برق تولیدی از این نیروگاه می تواند برای صادرات نیز مورد استفاده قرار گرفته و از طریق شبکه سراسری به کشورهای همسایه صادر شود.
وی گفت: ایران تلاش دارد به مرکز اصلی صادرات برق در منطقه تبدیل شود که نیروگاه سد بختیاری می تواند ضمن کمک به تحقق این هدف توسعه خوبی در برق کشورهای همسایه باشد.
*آب سد بختیاری به سایر استان ها منتقل نمی شود
مرادی در باره اقدام برای انتقال آب ذخیره شده در سد بختیاری به سایر استان های کشور گفت: فعلا برنامه ای برای انتقال آب این سد طراحی نشده است زیرا به دلیل قرارگرفتن این سد در منطقه ای کوهستانی با دسترسی بسیار سخت انتقال آب آن توجیه اقتصادی ندارد.
*سد بختیاری دارای پیوست های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با بیان اینکه برای همه سد های که ساخته خواهد شد بسته های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی طراحی شده است افزود: سد بختیاری هم پیوست های مذکور را داراست و قبل از صدور مجوز آن این بسته ها به صورت کتابچه آماده شده است.
وی درباره اینکه آیا این پیوست ها اجرایی می شود یا خیر توضیح داد: اجرایی شدن آنها نیازمند همکاری و همراهی همه دستگاه ها است و یک دستگاه به تنهایی نمی تواند.
مرادی ادامه داد: پیشتر هر دستگاهی برای خود اقدام هایی را طراحی و اجرا می کرد و به دلیل پراکنده بودن این اقدام ها اثر لازم را نداشت اما اکنون و در دولت یازدهم و دوازدهم کارگروهی شکل گرفته به نام کارگروه سازگاری با کم آبی که ریاست آن بر عهده وزیر نیرو است.
به گفته این مقام مسئول، سایر دستگاه ها عضو این کارگروه هستند، بنابراین هراقدامی که بخواهد برای احداث سد انجام شود در این کارگروه مطرح و هر دستگاه موظف است در راستای وظیفه خود اقدام های لازم در باره انتقال روستا ها سرراه سد، آماده سازی های اولیه و سایرنیازمندی ها را انجام دهد.
مردای در باره اقدام برای جابجایی روستاهای برسرراه سد بختیاری گفت: هیچ روستایی در بالا دست سد بختیاری وجود ندارد و تنها کوچ روها هستند.
*500 میلیارد تومان برای زیرساخت های سد بختیاری هزینه شده است
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با بیان اینکه تاکنون حدود 500 میلیارد تومان هزینه برای ایجاد زیرساخت های لازم انجام شده است تاکید کرد: اکنون همه زیرساخت های آن آماده است.
وی با بیان اینکه تمرکز اصلی برای احداث سد براستفاده از فاینانس بوده که تاحدودی هم موفق شده است افزود: در یک کنسرسیومی با حضور شرکت های داخلی و خارجی تفاهنامه هایی انجام شده است و اگر موفق شود این طرح با فاینانس اجرا خواهد شد.
*سد بختیاری بلندترین سد بتنی دوقوسی ایران با حجم مخزن 2.7 میلیارد مترمکعب آب
مرادی در باره میزان آبی که قرار است سد بختیاری ذخیره سازی کند گفت: آبی که قرار است در این سد ذخیره شود حجم مخزن آن 2.7 میلیادر مترمکعب است و ارتفاع آن هم 275 متر خواهدبود.
وی افزود: سد بختیاری بلند ترین سد بتنی دوقوسی ایران است که ساخته خواهد شد. طول تاج آن 400 متر و حجم بتن ریزی آن سه میلیون متر مکعب است.
این مقام مسئول ادامه داد: در صحبتی که با کارخانه سیمان درود انجام شده قرار است این کارخانه علاوه بر تامین بتن مورد نیاز ازکارخانه سیمان بوشان هم استفاده کند و از طریق قطار سیمان به محل سد ارسال می شود.
*احداث سد بختیاری بیشترتوجیه اقتصادی دارد تا توجیه مالی
مرادی در باره توجیه پذیر بودن احداث این سد برای سرمایه گذران خاطرنشان ساخت: این طرح بیشتر توجیه اقتصادی دارد تا توجیه مالی و ممکن است اگر سرمایه گذاری بخواهد وارد شود از نظر مالی برای وی توجیه پذیر نباشد.
به گفته وی، اما از لحاظ توجیه اقتصادی این سد دارای فواید فراوانی از جمله مانع افزایش گازهای گلخانه ای و سوخت های فسلی است و در پایین دست نیز سالانه 2 میلیارد مترمکعب آب رها سازی خواهد داشت .
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران ادامه داد: تلاش می شود این سد در دو مرحله عملیاتی شود و سد از منابع داخلی و عمومی کشور ساخته شود و نیروگاه آن از طریق مراجعه به سرمایه گذاران انجام شود.
وی افزود: احداث نیروگاه برای سرمایه گذاران مقرون به صرفه تر است زیرا می توانند برای فروش برق که راحت تر از فروش آب است اقدام کنند.
مرادی از برنامه ریزی برای استفاده از مشارکت عمومی و خصوصی به صورت مشترک در احداث نیروگاه خبرداد
